Voor de mensen die je eigenlijk nog niet zo goed kennen: wie is N-Vitral en waar staat de naam voor?Mijn naam is Stefan en ik woon momenteel in Nijmegen. De naam N-Vitral was niets meer dan een willekeurige ingeving. Pas onlangs heb ik ontdekt dat 'Vitral' de Spaanse benaming is voor polychroom glaswerk, vergelijkbaar met wat wij glas-in-lood noemen. Het is ultiem toevallig dat de veelkleurige eigenschap van glas-in-lood samenvalt met mijn schizofrene, genrecombinerende muziek.
Je ziet eruit als een rustige jongen, hoe ben je in een wereld van donkere en rauwe muziek gerold en in contact gekomen met Sebastian Hoff (labelbaas The Third Movement red.)
Zoals veel muziekliefhebbers heb ik van huis uit enorm veel muziek meegekregen. Mijn moeder luisterde veel naar The Rolling Stones, The Beatles, Pink Floyd, The Doors, Janis Joplin, Joni Mitchell, Jimi Hendrix, kortom de goede jaren zestig en zeventig. Van mijn vader heb ik de liefde voor het experiment meegekregen. Naast de gebruikelijke en bekendere jazz als Coltrane, Davis, Parker en Thelonious Monk, luisterde hij erg veel naar obscure jazz en bebop uit het begin van de twintigste eeuw. Daarnaast kreeg ik, toen ik een jaar of zeven à acht was, van de zoon van mijn oppas cassettetapes met muziek van Nirvana, Metallica, Guns 'n' Roses, Iron Maiden en Pearl Jam (als ik er zo aan terugdenk, was dat best een vreemde muzieksmaak voor een jochie van amper een meter hoog). Al die tapes verslond ik werkelijk van begin tot einde, dus ik gok dat hier de kiem is gelegd voor mijn liefde voor donkere en harde muziek.
Ergens rond het begin van mijn middelbare school kwam ik, via vrienden, in aanraking met Thunderdomes en hardcore. Ik was vrijwel direct verslaafd aan de energie en de directheid van de muziek. De ommezwaai van de gewoonlijke gitaren en drumstellen naar elektronische beats was fantastisch: het klonk als auditieve amfetaminen. Daarnaast was deze herrie een goede manier om alle onbegrip en frustratie, die gepaard ging met mijn opkomende puberteit, te kanaliseren. Vanaf dat punt was ik veelal te vinden in het enige goede platenzaakje van de stad, de Music Machine te Sittard, waar ik al mijn zakgeld uitgaf aan voornamelijk hardcore-cd's en vinyl. Het was in dit zaakje dat ik tussen de Neophyte's, Buzzy's en DJ Paul's ook veel onbekendere platen tegenkwam vanuit Frankrijk, Engeland en Duitsland. Zo heb ik daar mijn eerste Epiteth's, Deathchants, Dance Ecstacy's, Industrial Strength, Kotzaaks, Rebelscums, Dead Ends et cetera gekocht. Nog harder, nog meer experiment, nog extremer. Vanaf dat punt ben ik steeds meer naar de buitenlandse muziek toegetrokken.
De hardcore in Nederland was over het algemeen erg vrolijk en meer gericht op feesten, terwijl ik juist meer geïnteresseerd raakte in de meer introspectieve en kunstzinnig/expressieve vertakking van hardcore die enkel in het buitenland leek te worden gemaakt. Totdat DJ Promo op een gegeven begon met de Files. Tracks als 'What the Fuck?' en 'System Feedback' vind ik nog steeds enkele van de beste tracks, samen met een handjevol muziek van Acardipane en Miro, die ooit zijn voortgekomen uit het hardcoregenre.
De File-serie was zo'n immense stap voorwaarts wat betreft het geijkte geluid en arrangement van hardcore tot dan toe. Het was het goede geluid, op het goede moment, op de goede plaats en bombardeerde Promo tot een van de belangrijkste pioniers (naast Acardipane, Elstak, Ruffneck en Neophyte) van de hardcore.
Vanaf dat moment ben ik ook zelf begonnen met het maken van muziek. Dit deed ik met basale msdos-floppysoftware die ik had gekregen van een vriend. Ik begon met het namaken van andermans muziek zoals Neophyte's 'Execute' en Jack Lucifers '96 Knights'. Maar al gauw maakte ik mijn eigen tracks. Op een gegeven moment had ik een aantal tracks, waar onder andere 'Enhence Nervious' en 'Opticunt' bijzaten, die ik besloot op te sturen naar Promo's nieuwe label The Third Movement. Enkele dagen later ontving ik een e-mail van Promo waarin hij me liet weten dat hij en zijn toenmalige labelpartner Martijn Mobron (DJ X-Ess red.) erg enthousiast waren over mijn tracks en ze wellicht wilden uitbrengen. En zo geschiedde...Op Mystery Land 2002 werd je eigenlijk direct voor de leeuwen gegooid met je debuut. Je eerste optreden en gelijk op een feest met grote naam in de dancehistorie. Hoe waren de zenuwen?
Die gierden echt door mijn lichaam. Ik had überhaupt amper een hardcorefeest bezocht en vervolgens sta je voor meer dan duizend man, zonder enig idee hoe een mixer precies werkt, wat er van je verwacht wordt, hoe je moet reageren op het publiek, et cetera. Kun je nagaan hoe ik me voelde voorafgaand aan het optreden. Desalniettemin was het een mooie, naïeve en zeer eerlijke ervaring. Ik geloof niet dat ik ooit een natuurlijker en oprechter optreden heb gegeven dan op die dag.
Inmiddels heb je onlangs je eerste artiestenalbum 'I Audioassault U' uitgebracht. Wat wilde je neerzetten met het album?
Ik wilde met dit album zo dicht mogelijk bij mezelf blijven en maken wat in me opkwam volgens een bepaald geluid. Ik heb mezelf na mijn afstuderen twee maanden lang opgesloten en met behulp van oude bandrecorders, kapotte cassettedecks, oude keyboards, modulaire synthesizers van een vriend, gitaren en een enorme veelheid aan software een album in elkaar gezet. Hoorbaar zijn vooral de frustraties die gepaard gingen met het verloop van mijn afstudeertraject en het schrijven van mijn combinatiethesis. Ik heb alles bij elkaar ruim anderhalf jaar gewerkt aan de voltooiing van mijn studies en had in de tussentijd geen noot nieuwe muziek gemaakt. Nu is het maken van muziek de enige manier waarmee ik me echt volledig kan uiten, dus de teleurstellingen en tegenslagen, die gepaard kunnen gaan met zo'n groot project, kon ik niet kwijt.
Toen ik uiteindelijk afgestudeerde, heb ik een weekje vakantie gehad, waarna ik me opnieuw van 's ochtends tot 's avonds of zelfs 's nachts heb opgesloten in de studio om het album af te maken. Ik heb in die hele periode geen enkele andere muziek geluisterd dan de dingen die ik op dat moment maakte, zodat het resultaat het dichtst bij mijzelf zou staan. Het is uiteindelijk dan ook een combinatie van tracks geworden waarop ik een grote hoeveelheid van genres heb gecombineerd tot een hardcorealbum (het begrip ‘hardcore' moet men hier ruim interpreteren).
Daarnaast is het album ook qua geluid afwijkend van de norm. Ik vind veel van de huidige hardcore erg onnatuurlijk klinken. Veel hardcore tracks klinken als een overcompressedte plastic worst. Het hele frequentiespectrum zit meestal tot aan de nok toe dichtgemetseld met synthsweeps, kickdecays en panningeffecten, waardoor het geheel iets te kunstmatig wordt. Het is allemaal ontzettend mooi gemixt en gemastered, maar naar mijn mening klinkt het alsof er een velletje huishoudfolie heel erg strak om de tracks is heen gespannen dat het geluid platdrukt. Het geluid van 'I Audioassault U' staat dan ook redelijk haaks op het geluid van veel mainstream-hardcore. Doordat ik veel geëxperimenteerd heb met productietechnieken en veel gebruik heb gemaakt van (al dan niet half kapotte) analoge Hardware in combinatie met software, ben ik naar mijn idee bij een redelijk nieuw hardcoregeluid aanbeland. Sommige geluiden heb ik zodanig bewerkt dat ze echt letterlijk stuk zijn. Hierdoor hebben ze een meer 'levende' kwaliteit, alsof ze jaren op een cassettetape hebben liggen verweren. Ze klinken oud, stoffig, maar vol karakter. Op deze manier hoop ik een nieuw soort geluid te kunnen ontwikkelen binnen het hardcoregenre.
Verder heb ik geëxperimenteerd met de diversiteit van het album. Sommige tracks op de cd zijn van zeer korte duur, waarin ik een bepaalde korte emotie kwijt wilde. Door deze tracks kent de cd meer afwisseling waardoor hij naar mijn idee lekkerder luistert dan een cd die gewoon in hetzelfde stramien door blijft stomen. Daarnaast dienen ze als een soort cement tussen de fullfeatured tracks, waardoor de overgang van het ene tempo naar het andere, of van het ene geluid naar het andere niet zo rauw op het dak van de luisteraar valt. Of ik daarin ben geslaagd is aan de luisteraar thuis.
Vond je het toch niet gevaarlijk om in de tijden van de downloadgeneratie een cd uit te brengen?
Gevaarlijk is het allerminst. Dat de artiest tegenwoordig niets meer verdient aan zijn muziek is bij velen wel al bekend. Je kan alleen nog geld verdienen met cd's als je Coldplay, U2, Lady Gaga, 50 Cent of Madonna heet. En dan nog: ook zij hebben hun cd-verkoop extreem zien dalen de afgelopen vijftien jaar. Daar is met de huidige bedrijfsmodellen van cd- en lp-verkoop niets meer aan te doen. Wil men tegenwoordig nog geld verdienen met de concrete muziek, dan moet dat naar mijn idee veel meer worden gezocht in de ervaring van het product. In onze rijke samenleving merk je dat mensen niet per se willen betalen voor het product, als wel veel meer voor de ervaring rondom het product. Mensen vinden het belachelijk als ze in de supermarkt gemiddeld 4 euro voor een kopje koffie zouden moeten betalen. Toch betalen ze ditzelfde bedrag maar al te graag voor een Starbucks koffie, waar men lekker in een grote stoffen zetel naast een plastic houtvuur met een klamme Mok in de handen kan zitten. Daarom betalen mensen geen 15 euro meer voor een cd, maar wel tot 80 euro voor een groot feest: de ervaring of atmosfeer rond het product is langzamerhand belangrijker geworden dan het product zelf.
Het idee dat mensen tegenwoordig wel 2 euro betalen voor een ringtone van 15 seconden, maar geen 0,99 cent voor een heel nummer, zie ik als een teken aan de wand. De cd of de vinyl is niet langer het product waar het om draait. De muziek is tegenwoordig op het tweede plan komen te staan, aangezien ze nu hoofdzakelijk fungeert als promotiemiddel voor de artiest. Dit merkte ik zelf ook: omdat ik vanwege mijn afstuderen al ruim twee jaar geen nieuwe muziek meer had gemaakt, zag ik dat de boekingsaanvragen daalden. Daarom was een N-Vitral-album ook niet zo'n slecht idee.
Toch zie ik het internet als een waanzinnig mooi iets. Ik zou nooit meer terug willen naar een tijd zonder internet. Het is natuurlijk zo dat het internet zorgt dat men gratis muziek kan downloaden, waardoor wij als artiesten er praktisch niets meer aan verdienen (en sommigen er zelfs op toe moeten leggen!) Tegelijkertijd is de constante informatiestroom een voortdurende inspiratiebron voor mij. Met een klik van je muis heb je bijvoorbeeld de beschikking over een immense verscheidenheid aan muziek van over de hele wereld, zonder dat je er je huis voor uit hoeft. Het heeft zoveel zaken zoveel makkelijker, sneller en efficiënter gemaakt. Het internet zorgt ervoor dat iedereen muziek kan maken; iedereen die wil, heeft nu de mogelijkheid om zijn muzikale talenten te verkennen. Uiteraard ontstaat op deze manier een waanzinnige overkill aan muzikale troep die ‘en masse' op internet wordt gepleurd. Daar staat dan weer tegenover dat het internet het selectieproces in deze muzikale puinhoop eenvoudiger maakt. Het internet zorgt ervoor dat de wereld van muziek (maar ook die van fotografie, literatuur, schilderkunst, wetenschap, etc.) meer en meer wordt gedemocratiseerd. Dit is goed voor de muzikale ontwikkeling omdat meer mensen vanuit verschillende achtergronden de kans hebben om een nieuwe draai te geven aan reeds bestaande en dominante genres en disciplines. Daarnaast is het goed voor de marktontwikkeling: internet biedt de kans om geheel nieuwe manieren van distributie op te zetten. Helaas zijn er tegenwoordig nog erg veel mensen, vooral vanuit de meer gevestigde orde, die internet zien als een bedreiging en daarom de ontwikkelingen met man en macht (en vooral met geld) proberen tegen te werken, door middel van downloadverboden, schadeclaims, etc. Deze tweedeling van voorstanders en tegenstanders van een nieuw medium heeft altijd bestaan en zal ook altijd blijven bestaan. Dat was zo met de komst van de radio, met de komst van de televisie en nu ook met het internet. Door de geschiedenis heen is ook gebleken dat deze vernieuwing onmogelijk te stoppen is. Men kan het beste zo snel mogelijk meegaan in deze nieuwe ontwikkelingen en er proberen zo creatief en productief mogelijk mee om te gaan.
Het is bekend dat de hardcore even in een dipje verkeerd, hoe kijk jij op dit moment tegen de scene aan?
Ik had laatst een gesprek met iemand over het concept van 'I Audioassault U' waarin mij diezelfde vraag werd gesteld. Ik begon met vertellen dat ik het hardcoregeluid van tegenwoordig, op slechts een handjevol uitzonderingen na, niet meer uitdagend vind. En dat ik me met het 'I Audioassault U' album afzet tegen het 'mainstream'-geluid. Zo ontwikkelde zich de discussie dat afzetten weinig zin heeft en dat men beter op zoek zou kunnen gaan naar wat je als artiest kunt bijdragen aan het geluid. In mijn ogen gaan afzetten tegen en het bijdragen aan iets juist hand in hand. Doordat ik mij afzet tegen een bepaald dominant geluid (de mainstream), creëer ik een nieuw geluid, een nieuwe niche. Wanneer meerdere producers zich afzetten tegen deze mainstream, en zich afsplitsen, ontstaat er juist een rijkere voedingsbodem van allerlei verschillende muziekstijlen, die toch verbonden blijven met het mainstream-geluid waartegen ze zich hebben afgezet. Dit resulteert in een fragmentarisch geheel van allerlei muziekstijlen die onder de noemer ‘hardcore' verder leven en op hun beurt weer invloed uitoefenen op het dominante mainstream-geluid.
Na de omwenteling van de hardcore (na de Promo Files, de toenemende invloeden van Engelse, Franse en Duitse hardcore en de verschillende afsplitsingen van het mainstream-geluid) is hoorbaar hoe de mainstream meegaat met de invloeden vanuit de meer experimentele hoeken.
De evolutie van de hardcore kick is een mooi concreet voorbeeld hiervan. In mijn optiek is de kick het meest kenmerkende element voor het hardcoregenre en maakt het onderscheid tussen bijvoorbeeld een hardstyletrack of hardcoretrack. Bijna alle kicks die vroeger in de hardcore werden gebruikt hadden een zogenaamd 'afgerond' en 'glad' geluid. Het was wel een overstuurde kick, maar over het algemeen klonk het meer als een keiharde stuiterbal. Door de invloeden van de meer experimentele stijlen met hun veel hardere, vreemdere en krakende kicks, is ook het kick-geluid van de mainstream schurender geworden. Veel mainstream-kicks klinken nu eerder als keiharde mokerslagen met meer kraak en gruis. Natuurlijk, de mainstream-muziek heeft qua melodie en arrangement nog steeds een groot hap-slik-weggehalte, maar naar mijn mening is de sound over het algemeen ruiger dan vroeger. Dit is overigens een volkomen normaal fenomeen voor cultuurgerelateerde disciplines zoals bijvoorbeeld muziek.
Er is een gezonde balans tussen de zogenaamde underground en mainstream, waar beiden niet zonder elkaar kunnen. De mainstream wordt gevoed door de geluiden van de underground en past deze aan tot hapklare en massaal te Consumeren brokken. Vervolgens zetten de undergroundartiesten zich weer af tegen dit nieuwe mainstream-geluid en evolueren vervolgens verder. Zo blijven muziekgenres zichzelf ontwikkelen. Kijk bijvoorbeeld naar Madonna, wier imago en muziek niets meer is dan een uiterst vakkundig samengesmeed geheel van muziektrends, kledinghypes en dansstijlen uit hiphop, elektronica, rock, latin, dans, poëzie en ga zo maar verder. Een ander goed voorbeeld is Lady Gaga's 'Bad Romance', waarin Human Resource's 'Dominator' letterlijk wordt hergebruikt. De lijst van muziek- en sampledieven is bijna net zo lang als de lijst artiesten. Maar dit is nu eenmaal de wijze waarop onze cultuur werkt en ook altijd zal blijven werken. Cultuur kan enkel evolueren als ze telkens wordt hergebruikt en relevant kan worden gemaakt binnen recente ontwikkelingen.
Wie jouw titels in de gaten houdt, ziet dat er vaak een aantal vreemde bij staan. Hoe kom je tot deze titels?
Mijn titels ontstaan meestal uit de klanken die het nummer voortbrengen. Bij het verzinnen van een titel luister ik goed naar hoe mijn track klinkt en geef hem naar aanleiding daarvan een naam. Zodoende drukken mijn titels vaak een meer "klanknabootsende" kwaliteit uit dan dat ze een boodschap uitdragen.
Met stijlen als electro, experimental, techno en industrial horen we dat je een aardig brede smaak hebt. Heb je nog stijlen die je zou willen maken of waarmee je wil experimenteren? Weet ik nog niet. Ik zie muziek maken vooral als een instinctieve bezigheid zonder vaste grenzen. Als blijkt dat ik op een gegeven moment latin, urban, balkan of klassiek moet gaan gebruiken in mijn hardcoretracks om mijn gevoel te laten spreken, dan zal ik geen moment aarzelen.
Heb je een bepaald ritueel voordat je het podium op gaat?
Tot op heden was dat vooral erg veel roken. Maar ik ben onlangs begonnen met minderen, dus ik moet een nieuw ritueel bedenken dat net zo gaaf en lekker is.
Als liveact zien we je niet vaak achter de draaitafels. Heeft dit een bepaalde reden?
Ik kan niet draaien. Ik heb het simpelweg nooit geleerd. Misschien dat de drang ooit komt om het te leren, maar tot op heden zie ik niet in op welke manier het mij op muzikaal gebied meer zou kunnen opleveren dan met mijn liveact.
De vijfentwintigste editie van Club r_AW is reeds achter de rug, ook hier stond je weer op de line-up. Hoe kijk jij terug op deze feesten?
Club r_AW is een concept waarbinnen ik mij 100% thuis voel. Als een artiest besluit om grenzeloos vreemd te spacen op een 9/23e maat met quantizeloze ritmes, dan wordt dat over het algemeen net zo gewaardeerd als een artiest die compromisloos hard staat te rammen. Het verwaarloosbare aantal 'haters' op deze club r_AW-feesten vind ik elke keer weer verbazingwekkend. Daarnaast wordt de sfeer op deze feesten gedragen door een vaste verzameling fans van het eerste uur, die er elke keer weer een groot feest (vaak inclusief polonaise) van maken. Hierdoor ontstaat werkelijk altijd een fantastische feeststemming. Fantastisch unieke feeststemming + vreemde edoch gruwelijk harde pompmuziek = club r_AW!
Je hebt als een van de weinigen bij T.T.M. niet samen met je 'baas' Promo aan een track gewerkt. Is dit nog iets voor de toekomst?
Misschien wel. Het lijkt me in ieder geval supertof en leerzaam om met Sebastian in de studio te zitten. Daarnaast gedij ik meestal wel goed in samenwerkingen. Ik ben overtuigd van het feit dat de combinatie van twee verschillende, maar toch complementerende werkwijzen en inspiratiepatronen op zijn minst een interessant en levendig resultaat geeft.
Je liveset op Q-Base 2006 was voor velen het hoogtepunt van dat jaar. Hoe heb je dit zelf ervaren en wat zijn de optredens waar je met een glimlach op terugkijkt?
Ik moet zeggen dat ik van die avond niet echt veel meer weet. Ik was daar met mijn neef en een goede vriend en hebben de hele avond in de technobunker staan losgaan, nog voordat ik op moest treden. Toen ik klaar was, ben ik vrijwel direct weer teruggegaan naar de technobunker om daar verder te feesten. Pas enkele maanden later, toen ik de verwikkelingen op Partyflock begon bij te houden, las ik dat heel veel mensen zo genoten hadden van mijn optreden. Tijdens latere optredens werd ik steeds vaker gevraagd naar de tracks die ik toen speelde en of deze uit gingen komen. Toen ik me bewust werd van de vraag naar die tracks heb ik enkele, zoals 'QB', opnieuw opgebouwd en weer gebruikt in optredens waarbij menigmaal het dak van de zaal af kletterde.
Mijn meest memorabele optredens zijn toch wel de club r_AW van september 2008, toen ik na Tim Exile de hardcorebom mocht droppen op een naar kicks smachtend publiek. Ook 'Cloud9' begin 2009 vond ik fantastisch, waar ook tot na 6.00 uur 's ochtends een aanzienlijk publiek was overgebleven dat tegen een fysieke meltdown leek aan te rammen op mijn muziek. Ook het zeer intieme optreden op Noise Factory (ook al in Groningen) vond ik geweldig. Andere geweldige feesten die zeker het vermelden waard zijn, zijn Beastmachines (in een fietstunnel onder de A2 in de buurt van Utrecht), de eerste Pulp Funkktion, Mysteryland 2002, Nature One 2010, Promo's Shadowbox, Decibel 2009...en de lijst gaat door. Ik ben in ieder geval erg blij dat ik zoveel mooie momenten tijdens optredens heb gekend.
Wat zijn tenslotte de dingen die je in de toekomst gaat doen of mee bezig bent?
Ik heb tijdens mijn afstudeertraject besloten dat ik, wanneer ik klaar zou zijn met studeren, een periode fulltime met muziek aan de slag wilde gaan. Vanaf het moment dat ik die beslissing heb gemaakt, heb ik geld gespaard waardoor ik nu, na mijn afstuderen, een periode enigszins financieel onafhankelijk kan werken aan muziek. Momenteel ben ik dan ook vooral bezig met het maken van muziek. Ik heb naast mijn hardcore-alias meerdere projecten waar ik aan werk en die ik wil uitbouwen, zoals techno, ambient, en meer experimentele muziek. Daarnaast heb ik onlangs muziek gemaakt voor een modeshow en heb ik een tijdje geleden samengewerkt met Museum het Valkhof in Nijmegen waar ik de muziek heb gemaakt voor een film- en fotoreportage van een van hun exposities. Wat de toekomst me precies gaat brengen weet ik niet, maar muziek zal er altijd een belangrijk deel van blijven uitmaken.
