Zoals ik al eerder beschreef, doet Johan Derksen daar een duit in het zakje bij met deze column in de VI:
(Deze column slaat dus ook op jullie die hier met die RIP-jes en Respect-smilies posten; jaknikkers en meelopers zonder enige weet van de verschillende achtergronden
)
'Rinus Michels: groot coach met nare trekjes'
14/3/2005 8 :17
De op 77-jarige leeftijd overleden Marinus Jacobus Hendricus Michels verdient repect. Hij zette Nederland als volwassen voetbalnatie op de kaart. Oude volksidolen worden geïdealiseerd, maar tot de komst van de trainer Rinus Michels speelde ons voetbal nauwelijks een rol van betekenis in Europa. Zelfs in de tijd van het legendarische Gouden Binnentrio – Kees Rijvers, Faas Wilkes en Abe Lenstra – was Nederland al tevreden met een redelijk resultaat tegen Luxemburg of Saarland. Als trainer van Ajax won Michels, na vier kampioenschappen en drie KNVB-bekers, in 1971 de Europa Cup I. Drie jaar later was hij verantwoordelijk voor het oogstrelende voetbal van Oranje tijdens het WK van 1974 in Duitsland en in 1988 werd Nederland, opnieuw onder De Generaal, voor het eerst Europees kampioen.
Het idee De Arena om te dopen in Rinus Michels Stadion juich ik van harte toe, al wees een poll van de Amsterdamse televisiezender AT5 uit dat veertig procent van de Amsterdammers het onzin vindt. De Trainer van de Eeuw heeft een prachtige conduitestaat, maar de talloze necrologieën die de afgelopen week werden gepubliceerd, hebben me verbaasd. De media overspoelden het publiek met lofzangen. Een realistisch portret van de overleden trainer heb ik nergens gelezen. Michels vertoonde namelijk tijdens zijn carrière ook regelmatig onaangename trekjes en nam beslissingen die absoluut niet in het belang van het nationale topvoetbal waren. Het signaleren van deze feiten doet niets af aan het respect dat hij op basis van zijn werkwijze en resultaten verdient.
Na een voetbalcarrière bij Ajax van 1945 tot 1958 en vijf verloren interlands, startte Michels zijn trainersloopbaan in 1960 bij het Amsterdamse JOS. Daar trainde hij het eerste, tweede en derde elftal, plus de A-jeugd. Na vier seizoenen Jongeren Ontspanning Sport vertrok Michels, omdat hij er financieel niet uitkwam met het bestuur. Hoewel het gat slechts vijftig gulden bedroeg, stelde Michels zich heel zakelijk en principieel op. Dat gedrag zou als een rode draad door zijn verdere carrière lopen. Hij leefde sober, maar was gefixeerd op geld. Zelfs voor een paar adviezen liet hij zich rijkelijk belonen door de KNVB. Michels was opvallend close met gefortuneerde zakenmensen zoals Dirk Scheringa, Gerrit van der Valk en Leon Melchior. De laatste multimiljonair betaalde hem ooit een vermogen voor een nietszeggend technisch rapport over MVV. De voormalige KNVB-bobo Jacques Hogewoning noemde Michels 'de erudiet onder de trainers', een man die privé erg gezellig kon zijn en over relevante maatschappelijke onderwerpen een goede inhoudelijke bijdrage kon leveren. Volgens Hogewoning ging er achter dat granieten masker een vernuftig stel hersens schuil. De bestuurder heeft nooit begrepen waarom De Generaal overal aan wilde verdienen. Michels had bij de KNVB een goed salaris en zeer verregaande bevoegdheden. Nadat het bestuur dat had geregeld, begon hij zich af te zetten tegen deze bestuursleden. Die ervoeren dat als onbehoorlijk en namen het de werknemer Michels kwalijk dat hij alle gezagsverhoudingen uit het oog verloor.
De succesvolle trainer duldde geen zwaargewichten om zich heen. Zijn assistenten waren vaak jaknikkers. In 1984 werd Michels technisch directeur van de KNVB en wilde hij hiërarchisch boven bondscoach Kees Rijvers staan. Rijvers, die nog met Michels in Oranje had gespeeld en een veel betere voetballer was, pikte dat niet en vertrok woedend uit Zeist. Vervolgens nam Michels zelf plaats in de dug-out van Oranje. Verder is Michels er verantwoordelijk voor dat de oefenstof van Wiel Coerver, die over de hele wereld wordt gedoceerd, door de KNVB werd genegeerd. Hij verklaarde vervolgens in Zeist het spelen van vier-tegen-vier heilig. Coerver, die samen met Michels de trainerscursus volgde, nam hem dat zeer kwalijk. Volgens de Limburgse voetbalgoeroe was Michels een meester in het bespelen van mensen, vooral degenen die belangrijk voor hem waren. Voor Jan met de Pet had De Generaal geen aandacht. Het viel Coerver ook op dat zijn medecursist nooit enthousiast over voetbal praatte. In zijn ogen hield Michels niet van voetbal, maar alleen van het resultaat. Coerver is ook nooit vergeten dat de Duitse international Pierre Littbarski vertelde dat Michels hem het plezier in voetballen had ontnomen. Ook Ajax-vedette Piet Keizer was nooit onder de indruk van de Michels-methode. Hij weigerde drie jaar lang een woord met zijn trainer te wisselen en maakte in het bijzijn van Michels een vreugdedans op een tafel toen bekend werd dat de coach naar Barcelona vertrok. Volgens de linksbuiten had Michels een voorkeur voor voorspelbare voetballers en beschikte zijn trainer helemaal niet over natuurlijk gezag, maar hanteerde hij een soort dictatuur. Keizer voegde er ook nog aan toe dat Johan Cruijff en hij niets van Michels hebben geleerd op technisch gebied.
Cor van der Hart was als speler bevriend met ploeggenoot Michels. Hij zag zijn vriend in de loop der jaren veranderen, de trainer genoot niet meer van het leven. Van der Hart heeft nooit begrepen waarom Michels zo geobsedeerd was door geld. Ook in het verleden had hij al moeite met het uitgeven van geld, Michels was zijn hele leven te zuinig om zichzelf en zijn vrouw eens op een fijne vakantie te trakteren. Op Van der Hart maakte Michels een in zichzelf gekeerde indruk, een man die geen behoefte had aan contacten en alleen nog omging met zijn boezemvriend en buurman Rolf Leeser. Die deed tevens dienst als klusjesman, chauffeur en een soort zaakwaarnemer.
Cruijff heb ik nooit op een negatieve opmerking over Michels kunnen betrappen, ook niet off the record. Als trainer profiteerde Michels optimaal van de voetballer Cruijff. Hij speelde voor Sinterklaas bij de familie Cruijff en stond altijd klaar als er iets met de kinderen was. Michels heeft er wel alles aan gedaan de trainersloopbaan van Cruijff te boycotten. Als bondscoach probeerde hij te verhinderen dat zijn pupil een trainerslicentie kreeg zonder de cursus te volgen, hoewel De Generaal Cruijff de indruk gaf dat hij zou meewerken. Michels noemde Cruijff bij Ajax een beginnend trainer en zelfs een psychopaat. En op het moment dat Cruijff te kennen gaf als bondscoach mee te willen naar een EK of WK, verhinderde Michels dat persoonlijk, omdat hij Cruijff het succes niet gunde.
De Generaal had een onvoorstelbaar ego. Hij was Europees kampioen. Daarom mocht Cruijff in 1990 geen wereldkampioen worden, al wilden de spelers, de beleidsbepalers, de media en het publiek hem als bondscoach. De boze internationals die twee jaar eerder Europees kampioen werden, leverden onder Leo Beenhakker een wanprestatie tijdens het WK in Italië. Zelfs Michels had als technisch directeur geen vat meer op de groep. Nadat hij drie keer zijn hoofd had gestoten, omdat Michels zichzelf, Beenhakker of Dick Advocaat naar voren schoof, bedankte Nummer 14 verder voor de eer. Ook toen Michels na het echec in Italië naar het Drentse Odoorn reed en een knieval deed voor Cruijff. Michels is er verantwoordelijk voor dat Cruijff nooit bondscoach werd. De correcte Cruijff heeft dit nooit via de media gespeeld, hij bleef Michels met respect tegemoet treden. De Bul zal daar ongetwijfeld erg tevreden over zijn geweest. Hij kreeg zijn zin en kwam onbeschadigd uit de strijd. De Generaal was een groot coach, met een paar nare trekjes. Hij was beslist niet de onberispelijke, heiligverklaarde man uit de gepubliceerde necrologieën. De Sfinx had maar één belang! Precies, zijn eigenbelang.
