Gebruik, werking en bijwerkingen van 5-htp
Over 5-htp hoor je goede én slechte verhalen. Ergogenics' dopingwatcher Werner - Wrrr voor vrienden - en ondergetekende trokken ze allemaal na. Ze waren allemaal waar.
5-htp staat voor L-5-Hydroxy-Tryptofaan. Het is een verbinding die ontstaat uit L-Tryptofaan en daarna weer omzet in serotonine. Omdat 5-htp dichterbij serotonine staat, zijn de doseringen ongeveer eenvijfde van die van L-Tryptofaan.
Een voordeel van 5-htp boven L-Tryptofaan is dat 5-htp niet meer kan omzetten in de vitamine B3-variant Niacine. Ergonauten gebruiken daarom vaak hoge doseringen B3 naast hun L-Tryptofaan om die omzetting te verminderen. Dat helpt, maar kan niet voorkomen dat het lichaam een deel van het L-Tryptofaan als bouwstof voor eiwitten gebruikt.(0) fitness links
Gebruik van 5-htp: slaap
Je kunt 5-htp gebruiken om in slaap te vallen. Gangbare doses liggen tussen de 100 en 600 milligram. In te nemen voor je naar bed gaat. Inname met wat fruit of snelle suikers verhevigt de werking.
Gebruik van 5-htp: XTC-kater
XTC-gebruikers kunnen er achteraf hun 'kater' mee verlichten. XTC put je serotoninevoorraden uit, 5-htp vult ze aan. Neem je 5-htp alleen niet te snel nadat je je pil hebt geslikt. De kans op een overmaat aan serotonine in je hersenen is dan levensgroot. Dat kan ook gebeuren als je SSRI's als Prozac gebruikt.(1)
Gebruik van 5-htp:afvallen
Ergonauten kunnen er op korte termijn hun eetlust mee onderdrukken en makkelijker afvallen. Als je serotonine hoog is vermindert je honger naar zoetigheid, en in mindere mate, vet. Daardoor eet je automatisch minder en val je af. Italiaanse onderzoekers bereikten dat met dagelijkse doseringen tussen de 750 en 900 milligram 5-htp of 8 milligram per kilo lichaamsgewicht.(2) (3) De proefpersonen aten minder maar hadden ook minder moeite om zich aan hun dieet te houden.(4)
Gebruik van 5-htp: hormoonmanipulatie
Sporters kunnen met 5-htp hun hormoonspiegels veranderen. De effectieve dosering moet daarvoor boven de 200 milligram liggen.(5) Wat 5-htp precies doet is nog niet helemaal bekend.
Gebruik van 5-htp: pijnbestrijding
Sporters kunnen 5-htp gebruiken om hun pijndrempels te verhogen. 5-htp is een aanjagers van de aanmaak van de natuurlijke pijnstiller beta-endorfine.
Onderzoek naar sporters die voorzichtige doses L-Tryptofaan kregen wijst erop dat ook meer serotonine de pijngrens verlegt. L-Tryptofaan leidt niet tot meer endorfines, wel tot meer serotonine. Toch konden 12 sportmannen in een Spaans en overigens slecht opgezet onderzoek ongeveer vijftig procent langer lopen op een loopband als ze het aminozuur hadden geslikt.(7)
Gebruik van 5-htp: fibromyalgia
5-htp kan, samen met een MAO-remmer, migraine aanvallen bij mensen met fibromyalgia voorkomen. Hoe precies is nog onbekend. Gebruikers moeten rekening houden dat er kleine kans is op een hoofdpijnaanval die lijkt op de aanval die je krijgt als je verboden kaas hebt gegeten - zonder dat je dat iets fouts hebt gedaan.(
Overigens vermindert 5-htp ook de andere klachten (pijn, slecht slapen, onrust, vermoeidheid) bij fibromyalgia.(9)
Gevaren van 5-htp: agressie
Gebruikers van middelen die de concentratie serotonine in de hersenen verhogen worden soms gewelddadig en agressief. Misschien is 5-htp geen uitzondering. Ratten die injecties met 5-htp kregen slachtten muizen met zichtbaar meer genoegen af dan normaal. Goed, de doseringen waren fors: 100 milligram per kilo lichaamsgewicht.(10) Dan ga je rare dingen doen. Maar ook lager doseringen kunnen op termijn kwaad. Als je maar lang genoeg gebruikt.
Gevaren van 5-htp: 'Peak X'
In 1998 werd de supplementenwereld opgeschrikt door het opduiken van dezelfde verontreiniging die in 1991in een grote partij L-Tryptofaan bleek te zitten in 5-htp. 'Peak X', noemen onderzoekers van de FDA de stof die de ziekte eosinophilia-myalgia syndrome of EMS veroorzaakt. Toen waren er 1500 gevallen, waarvan 38 dodelijk.(11) Bron van de ellende was een Japanse fabrikant die zijn proces niet onder controle had.
Gevaren van 5-htp: perifeer serotonine
Serieuzer is de bijwerking die Life Extensionist Steve Harris via UseNet publiek heeft gemaakt.(12) Volgens Harris zet een deel van 5-htp niet in de hersenen maar in de lever om in serotonine. Vooral als je er B6 bijneemt verloopt die omzetting vlot.
Die 'perifere' serotonine is ronduit gevaarlijk: het activeert bloedplaatjes om te stollen en vernauwt kleine bloedvaatjes. Daardoor kunnen de bloedvaten die het hart van zuurstof voorzien dichtslibben of andere bloedvaatjes het begeven. Mensen met hart- en vaatziekten moeten daarom verre blijven van 5-htp, stelt Harris. Maar ook voor gezonde mensen is het gebruik van 5-htp misschien niet verstandig. Veel onderzoekers gebruiken niet voor niets stoffen als Carbidopa. Die blokkeren het omzettingsproces in het lichaam.
Harris adviseert daarom om alleen 5-htp te gebruiken zonder B6 en met Carbidopa - of anders helemaal niet. Voor L-Tryptofaan geldt dit allemaal niet, voegt Harris er nog aan toe. Die stof kan alleen in de hersenen omzetten in serotonine.
Niet iedereen reageert op 5-htp door buiten de hersenen meer serotonine aan te maken. Maar alleen een urinetest kan uitwijzen of jij tot de gelukkigen behoort.
Harris' alarm heeft de supplementenmakers en goeroes ook na zes jaar nog nauwelijks bereikt. Wil dat zeggen dat Harris ongelijk heeft? Wijzelf denken van niet. Daarvoor lijkt Harris teveel op klokkenluiders als Ivonne 'Quercetine' Rietjens en Diane 'Chroompicolinaat' Stearns.
Conclusie
Wat? Heb je nou dat hele klerestuk moeten lezen om er uiteindelijk achter te komen dat je feitelijk geen ene drol aan 5-htp hebt?
Dat valt reuze mee.
Ja, zonder middelen als Carbidopa of urinetests is continu gebruik van 5-htp gevaarlijk. We raden het af. Manipulatie van je serotoninespiegel kan echter wel degelijk interessant zijn voor sporters en patiënten. Maar daarvoor moet je L-Tryptofaan hebben. Het vervijfvoudigen van de dosering is waarschijnlijk niet nodig als je het middel combineert met Niacine of Sint Janskruid.
Houd er wel rekening mee dat de hersenen afstompen door langdurig continugebruik van serotonine-boosters. 'Zes weken gebruik - zes weken niet' lijkt ons een goede vuistregel.
