Hortensiadiefstal: mysterie en massahysterie
Door Halbe Hettema
LEEUWARDEN - Het is niet te verklaren, zegt de politieman. Het begint zelfs op massahysterie te lijken, oppert de bioloog. Er zitten gevaarlijke kanten aan, waarschuwt de hoogleraar. De even omvangrijke als mysterieuze diefstal van takjes van de hortensia heeft Friesland, en ook de rest van het land, in zijn greep.
In de eerste week van het nieuwe jaar zijn er bij de politie tien aangiftes bij gekomen, vertelt woordvoerder Kees Gunnink. Eerst uit de noordoosthoek, later uit Tijnje en omgeving. Het totaal aantal meldingen zit royaal over de honderd, verspreid over de hele provincie. Daar komen de gevallen nog bij van mensen die geen aangifte doen of die de diefstal niet eens is opgevallen. In een dorp als Aldtsjerk is geen hortensia meer compleet, een observatie in een westelijke stadswijk in Leeuwarden levert louter aangesneden planten op.
Het aantal gestolen takjes moet in de duizenden lopen, wellicht zelfs in de tienduizenden. Wat moet een mens daarmee? En als dieven zo vaak op pad zijn, dan zou er toch eens iemand tegen de lamp moeten lopen, verzucht Gunnink.
Je zou de daders bijna onder andere wezens zoeken. Onder dieren, bijvoorbeeld. Zo kan een bosmuis of een rosse woelmuis best tot 2 meter hoog in een struik klimmen, weet kenner Maurice la Haye van de vereniging voor zoogdierkunde VZZ. De rosse woelmuis valt af, want die blijft buiten de bebouwde kom. Een bosmuis lust best een frisse knop, maar die snijdt niet een heel takje af, maakt geen scherpe snijvlakken en zou zich bovendien niet beperken tot alleen hortensia's.
Ook vogels zijn onschuldig. De vegetariërs onder deze wezentjes houden het bij voorkeur op zaden en bessen. Als ze zich al eens aan een knop wagen, nemen ze niet de hele tak mee. De vretende beestjes zouden trouwens ook moeten opvallen.
Rest de mens als dader. Die zou bepaalde stoffen uit de plant als genotsmiddel kunnen gebruiken. Professor Raoul Bino, die aan de universiteit van Wageningen onderzoek doet naar werkzame stoffen in planten, weet uit literatuurstudie dat in bepaalde soorten hortensia's stoffen met een hallucinerende werking zitten. Wie die wil benutten, moet al in de zomer aan de bloemen hebben afgeleid welke planten hij in deze winter moest snoeien. Dat maakt ook deze hypothese onwaarschijnlijk.
Het roken van het spul is nog levensgevaarlijk ook, zegt Bino. Hij somt akelig klinkende bestanddelen op: hydrangin, sapponines en cyanogenverbindigen. Bij een tweede sigaret, waarschuwt de hoogleraar, is de roker al hartstikke ziek, nog langer doorgaan kan tot de dood leiden. Zo'n verklaring sluit uit dat de hortensia op grote schaal als verdovend middel wordt gebruikt.
Wat overblijft is ordinaire diefstal voor de kweek van tuinplanten. Voor de frisse takjes met grote knoppen die in bloemstukjes worden gebruikt, is wel een markt, weet Gerrit Faber van tuincentrum Siersema in Harlingen. De gedroogde bloemen doen het als decoratieartikel ook goed. Maar de markt zal niet zo groot zijn dat het diefstal op zo'n grote schaal rechtvaardigt.
Het opkweken van de stekjes is ook nog een mogelijkheid, maar wie dat doet moet over vakkennis beschikken. Het is een vrij lastige kweek, zegt Faber. Bovendien duurt het ruim twee jaar voor uit een stekje een aardig plantje is gegroeid. Wie er aan wil verdienen, zal al een grote kas moeten hebben, want wie daar ook nog geld in moet steken, houdt aan al het werk geen cent over.
Zo ontstaat er dus toch een daderprofiel: een werkloze tuinder die alle tijd heeft om 's nachts door de hele provincie te struinen en die over een leeg kassencomplex beschikt waarin hij duizenden stekjes kwijt kan. Of zou het toch een slag mensen zijn dat zich overgeeft aan de waan van de dag en zonder zich te bekommeren om een afzetmarkt alle beschikbare hortensiastekjes steelt?
En nog 1!!
