Dat is waar maar het lijkt soms of juist de goede mensen worden gestraft en de slechte er ongestraft vanaf komen. Vond nog een mooi stuk wat er wat dieper op in gaat. Vnl de laatste alinea over het ovnverdiend lijden
-------------------------------------------------------
Karma - een overzicht
Katinka Hesselink
Karma is een veelvoorkomend begrip in New Age-kringen. Het betekent in het kort: de wet van oorzaak en gevolg. Etymologisch betekent karma handeling. Oppervlakkig betekent het voor veel mensen zoiets als: "wie goed doet, goed ontmoet" of "boontje komt om zijn loontje". Verder hangt het begrip karma direct samen met het begrip reincarnatie. Tenslotte, zonder reincarnatie is het niet duidelijk hoe de handeling die je vlak voor je dood deed, karmisch terug komt.
In dit artikel zal ik een aantal aspecten van karma af gaan, zoals ik die in mijn leven, en in vooral theosofische literatuur heb gevonden. Het gaat om aspecten als: karma van gedachten, eigen verantwoordelijkheid, karma van de omgeving, persoonlijkheid etc. Laat ik met de eigen verantwoordelijkheid beginnen.
Eigen verantwoordelijkheid
Het is duidelijk dat het begrip karma de eigen verantwoordelijkheid van elk individu aan geeft, voor de omstandigheden waarin deze zich bevindt. Onbarmhartig zou je zelfs zo ver kunnen gaan dat er een "eigen schuld, dikke bult" gevoel ontstaat. Wie zo kijkt, vergeet dat hij/zij op dat moment aan de eigen verantwoordelijkheid van de waarnemer te buiten gaat. Anders gezegd: bij de omgeving hoor ook jij, en zodra je je buiten die ander voelt staan, door zelfs geen oog te hebben voor het lijden, en geen compassie te voelen, ben je medeschuldig. Althans, zo zie ik het. Het is volkomen duidelijk dat we niet alle onrecht kunnen voorkomen of recht zetten. Maar zoals licht op het pad zegt:
"Remember that the sin and shame of the world are your sin and shame; for you are a part of it; your karma is inextricably interwoven with the great Karma." "Denk er aan dat de zonde en schande van de wereld jou zonde en schande zijn; want jij bent een deel ervan; jou karma is onverwarbaar verwoven met het grote Karma" (1) Gedachten, skandhas en persoonlijkheid
Als we aan karma denken, aan onze handeling, zullen de meesten van ons als eerste denken aan onze fysieke handeling, misschien aan de woorden die we uitspreken. Dus zaken als: steel ik? Lieg ik? Ben ik egoïstisch? Deze zaken zijn natuurlijk belangrijk, maar wat voor mij ongeveer even belangrijk is: hoe ben ik in mijn gedachten? Oftewel: zijn mijn gedachten echt, genuanceerd, onbevooroordeeld, eerlijk, hartelijk etc. Want naar wat ik denk, zal ik handelen, zal ik praten. In 1890 leefde H.P. Blavatsky, een van de stichters van de Theosofische Beweging (In Nederland nu de Theosofische Genootschappen, de Theosofische Vereniging en de Geünieerde Loges) in een soort commune in Londen, die in feite leefde naar haar sterke persoonlijkheid - en die de noodzaak van haar schrijfactiviteiten te ondersteunde. Zij stelde onder andere een stel leefregels op. In die leefregels zei H.P. Blavatsky als laatste:
"In Practical Theosophy, therefore, it is necessary that these five conditions should coexist viz.
RIGHT THOUGHT, RIGHT FEELING,
RIGHT SPEECH, RIGHT ACTION,
RIGHT LIVING." "In Praktische Theosofie, is het daarom noodzakelijk dat deze vijf voorwaarden samengaan:
JUISTE GEDACHTE, JUIST GEVOEL,
JUIST SPREKEN, JUISTE HANDELING,
JUIST LEVEN" (2) Dit is de juiste volgorde. Het juiste handelen komt voort uit de juiste gedachte. Het zelfde geldt voor het juiste spreken en voelen, hoewel juist voelen en denken wel weer in wisselwerking staan. Juist leven is uiteraard het samengaan van de andere vier voorwaarden. Verder IS elke gedachte al een handeling, net als elk woord dat we uitspreken een handeling is. Elke gedachte heeft zijn effect, niet alleen op jezelf, maar ook op degene aan wie je denkt. Helingsceremonies zijn op dat principe gebouwd. In principe zou het dus genoeg zijn om vol liefde en concentratie aan degene te denken die je wilt helpen. De ceremonie is alleen bedoeld om de gedachte te richten en te concentreren.
Gedachten hebben natuurlijk ook hun effect op je persoonlijkheid. Of misschien is het andersom: de persoonlijkheid heeft invloed op de gedachten die we hebben. Ik denk dat het allebei waar is. Maar uiteindelijk is de persoonlijkheid een illusie die we (onder andere door onze gedachten) gecreeerd hebben. Dat betekent dat we haar ook kunnen veranderen, bijvoorbeeld door eens goed op onze gedachten te letten en de onzinnige en schadelijke exemplaren radicaal te ontwortelen en weg te gooien of te verbranden. Ik zeg expres ontwortelen, want alleen maar de gedachte wegduwen heeft meestal slechts een tijdelijk effect. Het wegduwen is altijd nog beter dan eindeloos in de gedachte zwelgen (oh, wat zijn die Marokkanen toch vervelend, bijvoorbeeld). Maar om de gedachte te ontwortelen en nooit meer terug te laten komen moet er toch meer gebeuren. In de literatuur worden verschillende manieren aangedragen, die waarschijnlijk ieder voor zich moet proberen. Taimni (yoga sutras van Patanjali) raadt onder andere aan om de gedachte te neutraliseren door aan het tegengestelde te denken, oftewel een positieve gedachte tegenover de negatieve te zetten. (bijvoorbeeld: Ik ben wel blij met die Marokkaanse restaurants in de stad). Een andere optie is eens goed naar binnen te kijken en dat is een proces dat jaren kan duren. Bijvoorbeeld: waar komt die gedachte eigenlijk vandaan? Het zou bijvoorbeeld kunnen zijn dat je slechte ervaringen hebt gehad met een groepje zo op het oog Marokkaanse jongeren. Die slechte ervaring heb je vervolgens omgezet in een weerzin tegen de hele bevolkingsgroep. Die neiging tot generaliseren zou wel eens aan de bron van de gedachte kunnen liggen. Dus als je dan de gedachte uit wil bannen, zul je de hele neiging tot generaliseren onder de loep moeten nemen - ook ten aanzien van vrouwen bijvoorbeeld. Nogal een klus, uiteraard, maar wel een die direct met je spirituele welzijn van doen heeft.
Een leider van een van de theosofische organisaties (TS - Point Loma = een van de Theosofische Genootschappen) heeft ooit benadrukt:
"Karman is not an outside power. Karman is yourself. Our Lord the Buddha told the truth: what you are is your own karman. You have built yourself to be what you are now. You are now building for what in the future will be. You are your own karman, the consequence of the You that was. And you are now the roots, the seed, of the You that will be." "Karman (karma) is geen kracht buiten jezelf. Karman is jouwzelf. Onze Heer de Boeddha zei naar waarheid: wat je bent is je eigen karman. Jij hebt jezelf gebouwd tot wat je nu bent. Je bent nu aan het bouwen voor wat er in de toekomst zal zijn. Jij bent je eigen karma, het gevolg van de Jij die was. En nu ben je de wortels, het zaad, van de Jij die zal komen." (3) Karma van de omgeving
Na al die zaken die onze eigen verantwoordelijkheid zijn, is het misschien aardig om naar het volgende te kijken. Blavatsky zeg heel kort het volgende, in deel 10 van de Collected Writings (4) :
"It is not the injustice or mistakes of Karma which are the causes of such "undeserved misery," but other causes, independent of the past Karma of either the producer or the innocent victim of their effects, new actions generated by the wickedness of men and circumstances; and which arouse Karmic law to fresh activity, i.e., the punishment of those who caused the new Nidanas (or causal connections), and the reward of him who suffered from them undeservedly." "Het is niet de oneerlijkheid ofwel de fout van Karma die de oorzaak is van zogenaamd "onverdiend lijden." Daar zijn andere oorzaken van, onafhankelijk van het karma uit het verleden van degeen die het lijden veroorzaakt en degeen die er onschuldig slachtoffer van is. Deze oorzaken zijn nieuwe daden die voortkomen uit de slechtheid van mensen en omstandigheden, die de wet van Karma tot nieuwe activiteit inspireren, dat wil zeggen: het straffen van degenen die de nieuwe Nidana's (oorzaken) in werking zetten en het belonen van hen die onverdiend lijden." H.P. Blavatsky zegt het wat ingewikkeld, maar het komt er toch op neer dat we niet alles dat ons overkomt toe kunnen schrijven aan karma. Oftewel: wat mensen nu doen, aan goede en slechte handelingen heeft nu en in de toekomst zijn effect. Als daarbij nu lijden is, is de boodschap die ze ons geeft, dat er in de toekomst compensatie voor terug komt. De neiging van sommigen om alles wat gebeurt toe te schrijven aan karma uit het verleden is dus volgens H.P. Blavatsky onzinnig. Logisch ook: we hebben de vrije wil om onze omstandigheden NU beter of slechter te maken. Ook in het nu veroorzaken we karma, oftewel, we handelen voortdurend.
