DE HARDE WAARHEID
> van: "Welvaert, Dirk D BS-CSI" <XXXXXXXXXXXXXXXXX>
> datum: 2004/11/25 do AM 09:51:40 MET
> aan: <XXXXXXXXX>
> onderwerp: shell
>
> Wat is een oktaangetal, en waar is dit belangrijk?
> a) In een motor beweegt een cylinder op en neer. In de opwaartse slag wordt
een benzine/lucht mengsel gecomprimeerd. Door de compressie ontstaat er een
verhoging van druk en temperatuur in het mengsel (fysische wetmatigheid bij
compressie). Het niveau van die druk en temperatuur hangt af van de
compressieverhouding van de motor. Deze compressieverhouding ligt constructief
vast (slaglengte van de cylinder) en kun je dus niet veranderen.
> Nu bestaat het risico dat door deze hoge temperatuur en druk het mengsel
spontaan gaat ontsteken voordat de ontstekingskaars zijn vonk geeft. Dit noemt
men "pingelen" van de motor, en kan schade veroorzaken. Hoe hoger de
temperatuur en druk (= hoe hoger de compressieverhouding), hoe hoger het risico
dat het mengsel spontaan ontsteekt.
> Het oktaangetal is een maat die weergeeft in hoeverre een benzine beschermd
is tegen dit spontaan onsteken onder invloed van die druk en temperatuur. Hoe
hoger de compressieverhouding, hoe hoger de druk en temperatuur, dus hoe meer
additief er moet toegevoegd worden om de benzine niet spontaan te laten
ontsteken. Dat is nu net het oktaangetal. Niets meer, niets minder. Het
oktaangetal heeft dus NIETS te maken met energie inhoud, bescherming van
kleppen in oldtimers, etc..
> Om uit eenzelfde motorblok meer energie te halen, kan de automobiel
constructeur de compressieverhouding van een motor verhogen. Voor dit type
motoren is er dus een benzine met hoger oktaangetal nodig. Maar het is
belangrijk om te weten dat het de hogere compressieverhouding van de motor is
die extra energie levert, NIET de benzine.
>
>
als we nu naar de motor technologie gaan kijken hebben we hoofdzakelijk 2
technologiën :
> - bij oudere wagens (van voor pakweg 1992) ligt de compressieverhouding van
de motor constructief vast. Daar kan men niets aan veranderen, en bijgevolg
ligt dus de oktaanbehoefte van deze motoren ook vast. Een oktaan 95 kan
gebruikt worden in motoren met een compressieverhouding tot 1 op 10.5. Ligt de
verhouding hoger, heb je een benzine met hoger oktaangetal nodig.
> In de praktijk is het zo dat het overgrote gedeelte van de wagens onder deze
10.5 ligt, en men dus rustig met een 95 oktaan kan rijden. Een hoger oktaan
benzine tanken kan, mag, maar heeft geen enkel voordeel. Je haalt er niets meer
uit, behalve geld uit uw portefeuille.
> De enige uitzonderingen hierop zijn sportieve wagens, die dikwijls hoge
compressieverhoudingen hebben . Daar vallen sommige (getunede) modellen van bvb
de Ferrari's , Porsche, BMW, Alfa Romeo en andere sportieve modellen onder.
Deze hebben wél een hogere oktaan nodig. Vandaar dat op deze wagens dikwijls
een oktaan 98 wordt aanbevolen.
> V-power is in realiteit een oktaan 97. In de praktijk (na veel field-testen)
is uitgewezen dat deze sportieve wagens, die een hoger oktaangetal nodig
hebben, zonder problemen met de V-power uit de voeten kunnen. V power is voor
deze wagens dus ook geen probleem.
>
> - bij moderen wagens zien we een sterke opkomst van de wagens met knok-
sensoren. Dit is een electronische bewaking van de motor, die het
injectiemoment zo gaat afstellen dat de wagen dicht tegen zijn pingel moment
loopt. Voor deze wagens maakt het niet uit welk oktaangetal men tankt (92,95 of
9. De motor gaat zichzelf af stellen naargelang het oktaangetal dat hij voor
zijn kiezen krijgt.
> Het is wél zo dat een hoger oktaangetal op dit type motoren (in tegenstelling
tot de oudere motoren) wél extra vermogen geeft. Het trekvermogen van de wagen
wordt hier wél beter als je een hoger oktaan tankt.
> Vandaar dat de automobiel constructeurs voor deze wagens dikwijls een 98
aanbevelen, om dat dit prettiger rijdt. Maar dit is geen must. Deze wagens
kunnen op om het even welke benzine rijden. Er is zelfs een europese richtlijn
onder automobielconstructeurs die stelt dat alle nieuwe wagens op 95 MOETEN
kunnen rijden.
> Het is ook zo dat in sommige landen (bvb Italië en Frankrijk) een benzine
oktaan 98 ongelood gewoon niet op de markt beschikbaar was/is. In Italië vindt
je nu zelfs nog veel stations waar geen 98 te krijgen is.....
> En net daar presteert de V-power perfect. V-power is een oktaan 97, maar qua
energie-inhoud en ontwikkeld vermogen ligt deze benzine in deze toepassingen
nog boven de klassieke 98. Dus ook in deze toepassingen is er geen probleem,
integendeel : wagens met knoksensoren rijden prettiger op V-power dan op de
klassieke 98, en dit gegarandeerd zonder enig risico voor de motor.
>
> - Vervuilde motoren krijgen na verloop van tijd een hogere oktaanbehoefte
(door vervuilde kleppen en injectoren). Ook het rendement van de motor loopt
terug. Daarom gaan constructeurs een "veiligheidsmarge" inbouwen tijdens het
afstellen van motoren, én de oktaan aanbeveling. Zo hebben bvb nieuwe motoren
dikwijls een oktaanbehoefte van 93, terwijl de constructeur een 98 aanbeveelt,
dit om rekening te houden dat in de toekomst door vervuiling de behoefte zal
stijgen.
> Als een V-power deze vervuiling gaat verhinderen en/of wegnemen, zal de
oktaanbehoefte van de motor terug dalen. Een 97 is dan terug méér dan
voldoende.
> Als de motor knok sensoren bevat (zoals alle moderne wagens) zal de motor
zichzelf afstellen, zodat die altijd optimaal loopt.
>
> c) Staar je niet blind op oktaangetallen. Dit zegt iéts, maar zeker niet
alles. Oktaangetallen worden gemeten op een traag lopende motor, die
gestandardiseerd is in 1930. Vraag is in hoeverre deze analyse techniek voor de
huidige techniek écht zoveel betekenis heeft op actuele motoren. V-power is
véél meer dan oktaan alleen.
> Een oktaagetal zegt iéts, maar zeker niet alles. De verbrandings snelheid en
ontstekingskwaliteit van een benzine is minstens even belangrijk om te oordelen
welke benzine een wagen nodig heeft. Het mooiste voorbeeld is LPG : alle wagens
rijden moeiteloos op LPG gas, hoewel LPG een slecht oktaan getal heeft, MAAR
een heel hoge verbrandings snelheid.
>
> d) Waarom staat V-power aan de pomp officieel als 95, en niet als 97? Heel
eenvoudig : de officiele oktaan aanduiding van benzine gaat in stappen :
92,95,98 etc. 97 is geen officiele aanduiding, en mag in die zin eigenlijk ook
niet gebruikt worden (net zoals je bvb nooit een motorolie 10W35 zal vinden :
de 35 is geen officiele naamaanduiding). Conform de Europese EN 228 norm is
het dus officieel een 95, hoewel in de praktijk het oktaangetal 97 is...
> Omdat er tot nu toe maar 2 types benzines bestonden, namelijk 95 en 98, zijn
de aanbevelingen dus ook in die zin gesproken. Omdat er nooit een 97 op de
markt heeft bestaan, gaan er veel mensen van uit dat een 97 slechter is dan een
98, en dus niet geschikt. Dit is niét zo. Vroeger kende men gewoon geen 97
....
> De evolutie in brandstoftechnologie heeft echter uitgewezen dat een 97 oktaan
als V-power, in samenspel met een betere ontstekingskwaliteit en
verbrandingssnelheid, zelfs beter presteert dan een "klassieke" 98.
Oktaangetal is een deel van het verhaal. Ontstekingskwaliteit en
verbrandingssnelheid spelen ook mee in het verhaal ( zie LPG).
>
>
> e) In kort nog even de voordelen van een V-power:
> - De samenstelling van de benzine is licht anders t.o.v. klassieke benzines,
zodat de geleverde energieinhoud van de benzine hoger is dan van klassieke
benzine. In die zin zal een V-power in wagens met knok sensoren (dit zijn
bijna alle moderne wagens) prettiger rijden dan een klassieke 98 formulatie.
> - de verbrandingssnelheid ligt ook hoger dan van klassieke benzine. Dit voel
je in de praktijk door het korter en vinniger reageren op de gaspedaal, en de
oktaanbehoefte van de motor doet afnemen.
> - de benzine bevat detergente additieven, die het inwendige van de motor
reinigen. Op deze manier worden bvb kleppen, injectoren en segmenten proper
gehouden, en eventuele afzettingen worden verwijderd. Propere kleppen en
injectoren geven een vollediger verbranding en verminderen de verliezen. In de
praktijk ziet men dit aan het feit dat men minder gaat verbruiken, en de
levensverwachting van de motor duidelijk langer wordt. Het is ook zo dat de
oktaanbehoefte van een motor gaat stijgen als de motor vevuild wordt (door een
tragere en onvolledige ontbranding, en een verkleining van de
ontploffingsruimte, waardoor de druk hoger is dan met een propere motor). Het
detergente additief zal ervoor zorgen dat de motor proper blijft, en die hogere
oktaanbehoefte voor oudere motoren dus meteen vervalt.
> - V power is zwavelvrij. Moderne wagens hebben meestal nieuwe generatie
katalysatoren die zichzelf regelmatig moeten regenereren. De frequentie van
deze regeneratie hangt af van het zwavelgehalte van de benzine (zwavel
vergiftigd deze katalysatoren). De regeneratie zelf gebeurt met benzine. Met
andere woorden ga je op deze modellen met het gebruik van een zwavel vrije V-
power een langer regeneratie interval krijgen, en dus ook brandstofbesparing.
(bvb sommige Mercedes modellen schrijven expleciet laag zwavel kwaliteit voor.
Dit is de achterliggende reden). Tegelijk heeft dit ook zijn voordeel voor het
milieu.
>
> Tegelijk wil ik U ook meegeven dat in eerste instantie enkel de tankstations
langs de autosnelweg in aanmerking komen. De Superplus 98 zal dus nog in het
tankstation-om-de-hoek beschikbaar blijven.
>
> Je kan één en ander in detail ook nog eens nalezen op een officieel TNO
rapport (onafhankelijk, dus niets met Shell te maken....) :
