Misschien geeft dit artikel deze 'discussie' een nieuwe impuls, vond het zelf wel interessant om te lezen, ook al is het al wat ouder:
en tweede Ayaan Hirsi Ali wil ze niet zijn. "Er zijn al genoeg allochtonen in de politiek," zegt Nahed Selim. De vrijdenkende moslima voert haar strijd liever vanuit haar arbeidershuisje in Oost-Groningen. Dan hoeft ze minder op haar woorden te letten.
Zwijgen is verraad, schreef tolk-vertaalster Nahed Selim twee jaar geleden in een boek over vrouwen en islam. Begin 2007 heeft er veel van weg dat een van de belangrijkste criticasters van de orthodoxe islam in Nederland wordt verraden en doodgezwegen. De strijdbare feministe van het Groningse platteland ondervindt dat ze bitter weinig steun krijgt in haar strijd voor de rechten van islamitische vrouwen en tegen wantoestanden als eerwraak, besnijdenis, uithuwelijking, vrouwenmishandeling en -onderdrukking.
De uitreiking van de Harriet Freezerring door het feministische tijdschrift Opzij verliep eind vorig jaar in betrekkelijke stilte. Tegenover dit morele opkikkertje staat het gebrek aan steun van prominente feministen van het eerste uur. Dezelfde vrouwen die dezer dagen luidkeels waarschuwen dat de orthodoxe ChristenUnie de 'feministische verworvenheden' zal terugdraaien, maken zich zelden of nooit zorgen over de opmars van de orthodoxe islam.
"De boegbeelden van de vrouwenstrijd laten het afweten," constateert Selim met lichte bitterheid. "Hedy d'Ancona heeft zich uitgesproken vóór de hoofddoek. Volgens Anja Meulenbelt is iedereen die kritiek heeft op de islam afvallig. Dat slaat nergens op. Iedereen, gelovig of niet, mag de islam bekritiseren."
Een soortgelijke weerstand als van de 'vooruitstrevende' feministen voelt Selim van de zijde van de progressieve politici. "De linkse partijen in Nederland verloochenen alles waarvoor ze horen te staan. Ze hebben een traditie om op te komen voor verdrukten. Maar op het punt van de strijd tegen religieuze onderdrukking van vrouwen door de politieke islam laten ook zij het afweten."
Waardoor komt dat?
"Allereerst leeft, zeker ook in linkse kring, het idee dat westerlingen geen kritiek mogen leveren op andere culturen en zeker niet op de cultuur van een minderheid. Ik begrijp niet waarom dat niet zou mogen. Als je ergens voor staat, moet je je mond in alle gevallen open doen. Bij links speelt nog wat anders een rol: opportunisme. De achterban van links is van oudsher de onderklasse. Vroeger waren dat de arbeiders en de minder geschoolden. Die hebben zich geëmancipeerd. In plaats daarvan vormen nu de allochtonen de onderklasse. Tachtig procent van de allochtonen stemt links. Deze partijen hebben er dus alle belang bij om hun electoraat tevreden te houden. Dat doe je door nooit ergens kritiek op te leveren en alle wantoestanden te accepteren en te vergoelijken."
Gebeurt dat alleen bij de PvdA?
"Helaas niet. GroenLinks is in mijn ogen de partij die zich de emancipatie van de islamitische vrouwen ter harte zou kunnen nemen. Maar ze spelen die rol niet. Ook de SP staat niet meer zo uitgesproken voor de integratie van allochtonen. Het zegt al voldoende dat Meulenbelt een prominente rol in die partij heeft gekregen. Ze hebben de integratie opgegeven. Marijnissen hoor je weinig meer over dit onderwerp. Ongetwijfeld uit electoraal belang."
Wilt u in de politiek om dit te doorbreken?
"Dat vroeg Cisca Dresselhuys mij ook bij de uitreiking van de Freezerring. Maar ik heb geen politieke ambities. Er zijn al genoeg allochtonen in de politiek. De ervaring is dat ze inleveren bij het uiten van hun standpunten. Ahmed Aboutaleb was voor hij politicus werd veel kritischer over de integratie. Nu conformeert hij zich aan de PvdA. De ervaring van Ayaan was ook dat ze als Kamerlid voorzichtiger moest worden in haar uitlatingen en rekening moest houden met partijbelangen."
Steekt in u geen tweede Ayaan Hirsi Ali?
"Nee, ik hoef geen tweede Ayaan te worden. Iedereen heeft z'n eigen zelf. Zij was uniek op haar manier en vond in de politiek een groot podium. Ik heb niet de behoefte om een openbare persoonlijkheid te zijn. Je kunt helaas niet als politicus kritisch zijn over de islam zonder daarbij in je privé-leven bemmerd te zijn. Dat is het me allemaal niet waard. Ik lever mijn bijdrage op mijn manier met columns, interviews en boeken."
Hoe verklaart u de grote weerstand tegen Ayaan?
"Haar carrière was spectaculair voor een buitenlandse vrouw. Ze heeft onder autochtonen en moslims angsten en aanstoot gewekt. Ik vraag me af of het alleen jaloezie is. De Nederlandse cultuur is niet gewend aan directe confrontatie. In Nederland sluit je compromissen - iedereen levert in. Zo kom je uit in het midden. Maar dat kan alleen in een samenleving die door ideeën en idealen homogeen is. In de politieke islam zijn de verschillen vaak te groot.
"Men zei dat Ayaan provocerend is. Maar je moet soms provoceren om bepaalde processen te versnellen. De islam heeft dogma's die sinds de 14de eeuw nooit meer zijn uitgedaagd. Het denken zit vast, er zit geen beweging in. Als elke kritiek daarop provocatie is dan eindigen we in een kritiekloze maatschappij waarin godsdienst buiten elke vorm van discussie valt. Wat is dan nog het verschil tussen de islamitische wereld en de westerse samenleving, die religie buiten kritiek zet. Voor je het weet zit je in dezelfde situatie als in de islamitische landen waar niks mag worden gezegd over het geloof."
Nahed Selim is opgegroeid in een relatief liberaal milieu in Egypte. Ze ziet haar geloof als een privé-zaak zonder de strakke voorschriften, waardoor de vrouw in dat deel van de wereld tot een tweederangsburger wordt gemaakt. Haar visie over de islam heeft ze neergelegd in de Scheurkalender van de islam van 2007. Ze geeft haar eigen uitleg van koranverzen, vergelijkt de morele opvattingen de islam met de Tien Geboden en zet kanttekeningen bij teksten, waarmee geweld tegen andersdenkenden en onderdrukking van vrouwen wordt gerechtvaardigd.
"Ik beleef mijn geloof op mijn eigen manier," zegt ze. "In de moskee kom ik nooit. De islam hier kent geen liberale moskeeën, vergelijkbaar met de vrijzinnigen kerken in het christendom. De liberale moslims leggen weinig gewicht in de schaal. Het loont hier meer om achter de letterlijke islam aan te hollen."
Draagt de moskee bij aan de integratie van moslims?
"Dat is een totale misvatting. De religie weerhoudt de mensen juist om te integreren. Ze worden traditioneler en conservatiever. Daardoor verwijderen ze zich juist van het Westen. De islamitische samenleving is alles wat het Westen niet is. De Amsterdamse burgemeester Cohen komt met de beste bedoelingen tot een onjuiste visie. Men gaat uit van de ervaringen met de integratie van protestanten, katholieken en joden. In het verleden heeft dat model gewerkt omdat mensen dezelfde taal spraken en een gedeelde geschiedenis hadden. Daardoor verliep ook de integratie van Indische Nederlanders en Surinamers redelijk goed.
"De moslims verschillen door hun etnische afkomst, taal, religie, geschiedenis en visie op de samenleving. Je moet door ze niet apart te zetten met eigen organisaties en scholen duidelijk maken wat in Nederland van ze wordt verwacht."
Je hoort vaak argumenten als 'wij hebben ook ons Staphorst' of 'nonnen lopen ook in sluiers'.
"Nonnen staan niet achter de balie van de gemeente en eisen niet bij de Commissie Gelijke Behandeling dat ze worden aangenomen als onderwijzeres. Ik noem dat altijd de Commissie voor Behoud van Orthodox Islamitisch Gedrag."
Nonnen stonden vroeger wel voor de klas.
"Dat wordt nu niet meer geaccepteerd. Het is vreemd dat kritiek op de islam nooit wordt weerlegd en altijd wordt goedgepraat door te zeggen dat het ergens anders ook niet deugt."
Eerwraak is niet islamitisch, maar een kwestie van cultuur.
"Dat kan misschien zo zijn, maar de islam heeft al die eeuwen kennelijk niet geholpen om er een einde aan te maken."
Waarom zijn de liberale moslims eigenlijk zo stil?
"Veel moslims hebben moeite met een kritische zelfstandige blik op hun eigen geloof. Daarom hoorde je ze weinig na de aanslagen van 11 september en de moord op Theo van Gogh, uitingen van de politieke en orthodoxe islam. Men schaamt zich om te erkennen dat de gewelddadige component een onderdeel is van de islam. De woordvoerders van de islam in het Westen zijn ook niet de meest gematigde. De radicale orthodoxie heeft hier sinds de jaren '80 een machtspositie veroverd. Mensen, die in Egypte werden vervolgd als terroristen, zijn in de Verenigde Staten en West-Europa als poiltieke vluchtingen toegelaten. Uit onwetendheid en naïviteit heeft Europa onfrisse figuren binnengehaald. Dan is het niet zo vreemd dat ze de jeugd beïnvloeden."
Het begon dus al voor september en Pim Fortuyn.
"Zeker. Ik geloof niets in een verharding door Fortuyn. In Saoedi-Arabië zijn tientallen terreuraanslagen gepleegd door radicale moslims en daar hadden ze echt geen last van Fortuyn of Van Gogh."
Nahed Selim zucht. "Iedereen is een beetje islammoe. Het mag best eens wat minder over de islam gaan, en dat zal ook gebeuren als de islamisering terugloopt. Voor de lange termijn ben ik optimistisch. Succes vindt navolging."
Carel Brendel in het AD, 27 jan. 2007
