donateur
De wettelijke basis voor de thuiskopie
De basis voor de thuiskopie is te vinden in artikel 16b van de Auteurswet 1912. Lid 1 van dit artikel bepaalt:
Als inbreuk op het auteursrecht op een werk van letterkunde, wetenschap of kunst wordt niet beschouwd, (...) de verveelvoudiging, welke beperkt blijft tot enkele exemplaren en uitsluitend dient tot eigen oefening, studie of gebruik van degene die de verveelvoudiging vervaardigt of tot het verveelvoudigen uitsluitend ten behoeve van zichzelf opdracht geeft.
De belangrijkste elementen van dit artikel zijn:
Er mogen slechts enkele exemplaren worden gemaakt als thuiskopie.
De kopie moet voor eigen oefening, studie of gebruik bestemd zijn.
De kopie mag in opdracht gemaakt worden, behalve bij muziek.
Je hoeft geen rechtmatige eigenaar te zijn om een thuiskopie te mogen maken.
Er zijn een aantal uitzonderingen, niet van alle categorieën werken mag een thuiskopie worden gemaakt.
Enkele exemplaren
De wet is niet duidelijk hoe veel exemplaren van een werk mogen worden gemaakt als thuiskopie. In de literatuur hanteert men een richtlijn van 2 à 3 kopieën. Het hangt natuurlijk een beetje af van het soort werk en de situatie waarin de kopie wordt gemaakt. Bij een muziekwerk op CD zit je al gauw aan de vier tot vijf kopieën: de "geripte" opname van de CD, de hiervan gemaakte MP3, de kopie in de draagbare MP3-speler, de kopie van de CD voor in de auto en misschien nog wel een kopietje voor op het werk. Dit valt nog te verdedigen, maar bij vijf kopieën van een foto wordt dat al een stuk lastiger.
Eigen oefening, studie of gebruik
Zoals de naam al aangeeft, moet het gaan om een kopie voor thuis. In de terminologie van de wet moet er sprake zijn van een exemplaar voor "eigen oefening, studie of gebruik". Dit is een zeer brede formulering. Er zijn maar weinig handelingen te bedenken die je zou kunnen verrichten met een werk die hier niet onder vallen. Essentieel is wel dat het een eigen exemplaar blijft. De kopie mag dus niet aan derden ter beschikking worden gesteld. Het is dan immers geen eigen gebruik meer.
Opdracht geven tot verveelvoudiging
Iemand die een thuiskopie wil hebben van een werk, moet die zelf maken. Hij kan ook een ander opdracht geven om voor hem een thuiskopie te maken, maar die kopie moet dan wel uitsluitend voor de opdrachtgever bestemd zijn. De maker van de kopieën mag dus niet bijvoorbeeld voor het gemak 100 exemplaren maken als hij verwacht dat 100 mensen hem om een thuiskopie gaan vragen.
Een thuiskopie van een geluids- of video-opname mag niet in opdracht worden gemaakt (artikel 16b lid 4). Je mag dus bijvoorbeeld niet een CD voor een vriend kopiëren en claimen dat dat een thuiskopie in opdracht is. Wel mag je hem die CD uitlenen. Hij mag dan zelf daar een kopie voor eigen oefening, studie of gebruik van maken, en daarna het origineel teruggeven.
Door rechtmatige verkrijger of niet?
Zie ook
File sharing legaal?
Wanneer is een MP3 legaal
De wet zegt niet dat een thuiskopie alleen mag worden gemaakt door de rechtmatige verkrijger van het origineel. Dit lijkt ook nooit de bedoeling te zijn geweest van dit artikel. Het stamt uit de tijd waarin men met carbonpapier een artikel kon overtikken. De kwaliteit van mechanische reproducties in die tijd (stencilmachines, audio cassetterecorders) was dusdanig laag dat een kopie thuis geen probleem kon vormen. Die kopie kon immers nooit de markt voor het (hoge kwaliteit) origineel aantasten. Bovendien is het vrijwel onmogelijk om na te gaan wie er een kopie thuis maakt en of deze wel in het bezit was van het origineel toen de kopie werd gemaakt.
Artikel 45k, dat handelt over de reservekopie voor computerprogramma's, stelt wel expliciet dat alleen de rechtmatige verkrijger van een programma er een reservekopie van kan maken. Kennelijk wilde de wetgever hier dus restrictiever zijn dan bij de thuiskopie (die overigens niet is toegestaan voor computerprogramma's).
Het is dus toegestaan om een kopie voor eigen oefening, studie of gebruik te maken van een werk waarvoor niet is betaald door de kopieerder. Je mag dus voor jezelf een gehuurde of geleende CD kopiëren, of voor jezelf muziek in MP3-formaat van Internet downloaden. Deze kopie mag echter niet aan derden ter beschikking worden gesteld.
Uitzonderingen: van welke werken mag geen thuiskopie worden gemaakt
Er zijn een aantal categorieën werken waarvan geen thuiskopie mag worden gemaakt. Ook zijn aan sommige categorieën beperkingen gesteld. Van de volgende categorieën mag geen thuiskopie worden gemaakt:
Elektronische databanken (zie artikel 10 lid 3) - van papieren databanken mag dus wel een thuiskopie worden gemaakt;
Bouwwerken (zie artikel 16b lid 7);
Computerprogramma's (zie artikel 45n) - op grond van artikel 45k mag de rechtmatige verkrijger wel een reservekopie maken van het programma.
Een thuiskopie van geschriften (boeken, brochures, nieuwsbladen, tijdschriften en dergelijke) is toegestaan. Echter, deze moet normaliter beperkt blijven tot een klein gedeelte van het werk. Dit geldt weer niet voor in een dag-, nieuws- of weekblad of tijdschrift verschenen korte artikelen, berichten of andere stukken. Hiervan mag je gewoon een thuiskopie maken. Ook als het geschrift niet meer in druk is, en herdrukken zijn niet te verwachten, dan mag het hele werk worden gekopieerd als thuiskopie. Deze thuiskopie mag dan echter niet aan derden ter beschikking worden gesteld.
Als het gaat om een grafisch werk (zoals teken-, schilder-, en beeldhouwwerken, lithografieën, graveer- en andere plaatwerken, maar geen fotografische werken), dan moet de verveelvoudiging een duidelijk verschil vertonen met het oorspronkelijke werk. Dit verschil moet hem zitten in de grootte of in de werkwijze waarmee de kopie is gemaakt.
Thuiskopie van muziek op dragers
Het is toegestaan om een thuiskopie te maken van een muziekwerk, bijvoorbeeld van CD naar MP3 op een harde schijf. Echter, als deze thuiskopie wordt gemaakt met behulp van een drager zoals een cassettebandje, een beschrijfbare compact disc, een DVD of een videoband, dan is een vergoeding verschuldigd. Dit wordt bepaald in artikel 16c. Omdat het echter nogal onpraktisch zou zijn om bij alle thuiskopieerders deze vergoeding te incasseren, zijn in plaats daarvan de fabrikanten van deze dragers verplicht te betalen.
Hoe wordt de vergoeding vastgesteld en betaald
De fabrikant betaalt een vast bedrag per drager die hij in Nederland op de markt brengt. De hoogte van dit bedrag wordt jaarlijks opnieuw vastgesteld in overleg met de Stichting Onderhandelingen Thuiskopievergoeding. De bedragen worden geïncasseerd door de Stichting de Thuiskopie. Deze verdeelt de ontvangen bedragen vervolgens onder de componisten, scenarioschrijvers, fotografen, muzikanten en andere artiesten.
Voor welke dragers de vergoeding verschuldigd is, wordt van jaar tot jaar bepaald. Als de kans dat er muziek op opgenomen wordt zeer klein is (denk aan bandjes voor een dictafoon), is er geen vergoeding verschuldigd. Ook bij bepaalde nieuwe opslagmedia, bijvoorbeeld flash-geheugens van draagbare MP3-spelers, is geen vergoeding verschuldigd. Dit kan in de toekomst veranderen, zoals dat bijvoorbeeld ook met de data CD is gebeurd.
Voor welke dragers is een vergoeding verschuldigd
Op dit moment (1-1-2004) is een vergoeding verschuldigd voor de volgende gegevensdragers:
Blanco analoge videoband: EUR 0,33 per uur
Blanco analoge audioband (cassetteband): EUR 0,23 per uur
Blanco digitale MiniDisc: EUR 0,32 per uur
Blanco digitale audio CD-R/RW: EUR 0,42 per uur
Blanco digitale data CD-R/RW: EUR 0,14 per disc
Blanco digitale data-mini CD-R/RW: EUR 0,14 per disc
Blanco DVD-R/RW: EUR 1,00 per 4,7 gigabyte
Blanco DVD+R/RW: EUR 0,50 per 4,7 gigabyte
Blanco DVD-RAM: is vrijgesteld
Het is niet mogelijk om een vrijstelling te krijgen voor bijvoorbeeld data CD-R/RW's op grond van het feit dat de gebruiker er geen muziek op zal bewaren. Voor professioneel gebruik zijn wel vrijstellingen te krijgen. Een drager die alleen voor professioneel gebruik toegepast wordt, valt niet onder de regeling. De professionele gebruiker moet in dat geval een vrijstelling vragen en een afkoopsom betalen aan de Stichting de Thuiskopie.
