De Studio
Je wil je studio weer eens gaan verbouwen en verbeteren. Hieronder een aantal tips hoe je dit zo goed mogelijk kan doen:
Kamer
Als je kunt kiezen waar je je studio neerzet, kies dan altijd een rechthoekige kamer boven een vierkante. Ook een grotere kamer geeft minder problemen met geluid dan een kleinere kamer (vanwege geluidsreflecties). Als je een rechthoekige kamer hebt ga dan aan de korte muur zitten, zodat je speakers de langste afstand maken tot de muur. Hoe stiller de kamer van zichzelf is hoe beter. Veel mensen spenderen tijd aan de kamer zelf stil te maken en denken niet aan de objecten in hun kamer, zoals computerventilators, koelkasten, tv's etc stil te maken. Het is heel belangrijk dat je je muziek goed kunt horen, iedere ruis zorgt ervoor dat je slechter hoort en je muziek harder moet zetten. Hoe harder je je muziek zet, des te eerder krijg je last van oormoeheid en hoor je slechter wat je doet en gaat je gehoor sneller achteruit. Luister dus goed in je kamer wat er allemaal geluid maakt en probeer dit te minimaliseren. Je kunt dit doen met dure geluidsisolatiematerialen die het reduceren maar nooit helemaal weghalen. Een andere optie is om alle lawaaierige apparatuur in een soort kast te zetten die je vervolgens helemaal geluids dichtmaakt, dit is nog behoorlijk problematisch, want het geluid gaat hierdoor harder resoneren en alleen als het totaal geluidsdicht is werkt het goed. Ook krijg je problemen met je kabels. Een beter idee is misschien om een gat in de muur te boren en alle lawaaierige apparatuur in de kamer ernaast te plaatsen. Zorg dan voor een aantal usb of firewire hubs en monitor verlengkabels of wat je ook nodig hebt om dit voor elkaar te krijgen. Je zult in de andere kamer het lawaai van de verntilatoren horen maar een prettige stilte ervaren in je studio. Vergeet ook niet met dikke gordijnen het geluid van buiten te onderdrukken, en vraag je buurman (ook 's nachts) stil te zijn, je bent bezig goede muziek te maken namelijk.
Acoustiek
Je wilt natuurlijk dat je studio acoustisch goed in orde is. Om dit te testen klap je in je hand en luister of er enige vorm van galm of resonantie is. Je wil niet dat je klap van de ene kant van de kamer naar de andere kant stuitert. Haal een paar van die schuimplaten voor op de muur en ga aan de gang totdat je dit niet meer hoort. Hoeveel je doet is een kwestie van smaak en je hoeft vaak echt niet je hele kamer te behangen met dit spul, doe het stap voor stap. Het is zelfs het beste als je alles half doet. Heb je bijvoorbeeld tapijt, doe dan niets aan het plafond. Doe je de noordelijke muur, doe dan niets met de zuidmuur, ook oost-west etc. De kamer moet ook niet helemaal dood klinken maar je wil dat het geluid goed klinkt. Als je je studio inloopt moet je gelijk het gevoel hebben dat het qua geluid goed zit in die kamer. Als je voelt dat het totaal dood is, dan heb je waarschijnlijk te veel platen opgehangen, en hoor je alleen wat er erg dichtbij is. Dus haal niet alle klank weg, maar alleen datgene wat overdreven en irritant is. Met schuim verbeter je voornamelijk het geluid in midden en hoge frequenties, dus alleen dit is niet genoeg.
Voor de lage tonen zit het wat anders. Als de bassweergave in je studio niet in orde is, kan dit ervoor zorgen dat je de rest van het geluid minder goed hoort. Je kunt dit oplossen met bassvallen (bass-traps), er zijn verschillende soorten en dit zijn eigenlijk stukken materiaal voor in de hoeken van je studio. De eerste hoeken die je behandeld zijn degenen recht achter je als op je werkplek zit. Ga daarna verder met degene voor je, etc. Sommige zullen zeggen "waarom zou ik mijn bass zachter maken? ik wil al die bass!". Maar je wilt je bass horen en niet je kamer. Als dit in orde is zal je de lage tonen meer gedefinieerd en precies horen in plaats van een meetrillende kamer waar je los op gaat.
Werkplek
Zorg ten eerste dat je een relaxte stoel hebt, waar je uren achtereen lekker op kan zitten zonder dat je last krijgt of moet gaan verzitten. Een goede bureaustoel doet wonderen, vanwege de hoogte verstelbaarheid en omdat je dan makkelijk kunt draaien en wegrijden. Beter is ook als deze geen piepgeluidjes maakt als je erop zit. Het helpt als je tafelblad en stoel ergonomisch in orde zijn. Kijk ook naar bijv. een voetensteun. Informatie over de hoogtes en beste stand kun je bijvoorbeeld hier vinden.
Je bureau zelf is ook vrij belangrijk, maar als je naar de prijzen kijkt van speciale studio meubels ga je toch liever ergens anders kijken. Je kunt ook gewoon zo'n budget computermeubel kopen, met zo'n uitschuifbaar keyboard la'tje. Je zet daar je kleine verticale appratuur op (bijv. kaos pad, drumbak) en het zwaarde materiaal als grooveboxes op het bureaublad. Als je nog geen tweede scherm hebt, dan is ook een extra flatscreentje voor bijv. je sequencer een goede (en tegenwoordig niet zo dure) investering.
Armbereik
Op het moment dat je eenmaal op je werkplek zit, test met je primaire arm (de arm waarmee je schrijft en je muis bedient) wat je bereik is. Maak hiermee een circelvormige beweging en je weet wat je primaire werkgebied is. Test of denk na met welke apparaten, knoppen etc. je 95% van de tijd bezig bent en zorg dat deze zich binnen die circel bevinden, zodat je deze kan gebruiken zonder moeilijk te doen of zelfs op hoeft te staan. Dit kan heel erg veel tijd en moeite schelen. Je kunt ook nog wat andere belangrijke dingen in het bereik van je linkerarm zetten, maar je moet natuurlijk ook nog kunnen roken, drinken etc. Een bekend probleem is dat je eigenlijk zowel je computer keyboard als je klavier binnen handbereik wilt hebben. Soms is het beter je klavier links of rechts van je op een statief te hebben staan, het hangt ervan af hoevaak je deze gebruikt. Het nadeel hieraan is dat je dan anders voor je speakers zit en niet hetzelfde stereo effect hebt, een oplossing hiervoor kan een extra set monitors zijn.
Monitors
Hoe zet je nou je monitor speakers het beste neer? Belangrijk is o.a. dat de tweeters (hoge tonen) op oorhoogte zijn. Koop statieven of een andere oplossing zodat dit zo is. Ook helpt een statief of stuk schuim voorkomen dat heel je computerblad meetrilt. Zorg ook dat je het optimale stereo effect hebt wanneer je met je gezicht naar de computermonitor kijkt en je op je primaire werkplek zit. De speakers moeten met je hoofd eigenlijk een soort gelijkbenige driehoek maken, richt de monitors ook een beetje naar je toe. Je merkt dat als je muziek aan hebt staan en een beetje naar voren en achteren beweegt dat er één plek is waar het het beste stereo klinkt, draai je speakers zo, dat je zit/werkplek die beste plek wordt. Zet de speaker niet in een hoek van de kamer en ook niet op z'n kant, want dit geeft een vertekend geluid. Het is het beste om op je setup op de korte kant van een kamer te zetten, zodat deze naar de verste muur rijken.
Apparatuur
Je hebt de belangrijkste dingen binnen armbereik. De rest zet je naar rang van hoe vaak je het gebruikt verder weg. Zorg wel dat je per apparataat wel overal goed bij kunt als je daar behoefte aan hebt. Let er bijvoorbeeld ook op dat je bij de achterkant / snoeren van je mixer kunt zodat je wanneer je dat nodig acht gemakkelijk je setup kunt wijzigen. Vooral de apparatuur die je één keer insteld en vervolgens niet meer bestuurd (bijv. fx.) dus naar achteren, en de stuff waar je veel mee bezig bent dus naar voren (keyboards, groovebox, etc.). Als je veel spul hebt kijk naar manieren om deze in racks te plaatsen.
Kabels
Ja, je zit met een hoop kabels en wat is nou juist om ermee te doen. Er zijn veel mensen die tie-wrap's gebruiken om alles nice er uit te laten zien. Maar de nadelen zijn eigenlijk groter. Als je één apparaat wil verplaatsen of verwisselen zal je het weer helemaal los moeten snijden, wat niet erg handig is en bovendien gevaarlijk (ook voor je snoeren). Je wilt toch een bepaalde flexibiliteit in je studio. Als je je studio aan het bouwen bent leg dan eerst de stroomkabels, leg ze zo dat ze audiokabels in een hoek van 90 graden kruisen. Voorkom altijd dat audiokabels paralel lopen met stroomkabels omdat dit 60Hz ruis veroorzaakt. Zorg er ook voor dat audiokabels uit de buurt van adapters blijven om vergelijkbare redenen. Als je veel apparatuur hebt, en eigenlijk vaak van setup wilt veranderen of simpelweg te weinig kanalen op je mixer over hebt, dan kun je er goed aan doen om een patchbay te kopen. Het is even wat werk om alles aan te sluiten, en je hebt wat kabels extra nodig, maar het geeft ook veel vrijheid en gebruiksgemak om je setup flexibel en zonder klooien met kabels te veranderen.
Ruis
Je kent het wel, de ruis die je hoort door je geluid, je wil hier natuurlijk vanaf. De oorzaak hiervan kan zijn de aarde van stroomkabels, slechte audiokabels, tv-kabels, oude apparatuur met beschadigde stroomvoorziening, apparatuur met slecht of kapot interne aarde of kabels die langs magnetische velden lopen. Om hier vanaf te komen kun je een aantal stappen ondernemen. Je wil dat al je apparatuur dezelfde weg volgt naar de aarde. Zorg dus ten eerste dat al je apparatuur op hetzelfde stroomcircuit in huis is aangesloten, maar houd wel de limieten van dat circuit in de gaten en kijk altijd uit met stroom.
Ten tweede, gebruik altijd gebalanceerde apparatuur met gebalanceerde kabels (TLS & XLR). Als je toch ongebalanceerde gear hebt, houd dan de kabels kort. Lange RCA (tulp) kabels hebben grote kans tot het oppikken van ruis. Zeker als je werkt met een mixer is dit heel belangrijk, één slecht geaard apparaat, of één slecht gesitueerde ongebalceerde kabel kan je hele mixer volgooien met ruis. Vooral oude synths zijn vaak ongebalanceerd en kunnen problemen geven, je kunt hiervoor van bijv. van Behringer een zogehete direct box kopen.
Houd ten derde audio kabels uit de buurt van adapters, en zorg nogmaals dat audiokabels niet paralel lopen aan stroomkabels. Hiermee kan ruis ontstaan vanwege de magnetische velden die zich om kabels heen vormen. Als je nog steeds ruis hebt, ga dan na, vooral als je een mixer gebruikt, waar de ruis vandaan komt. Test de appatuur één voor één door met de schuiven van je mizer op normaal volume te spelen, of de apparaten één voor één aan te sluiten. Als je weet waar het vandaan komt check dan alle kabels die hiermee te maken hebben. En ga zo door met zoeken. Als het dan nog steeds niet helemaal weggeminimaliseerd hebt of weg gekregen, dan zijn er nog diverse produktjes en kastjes die je kunt kopen die dit kunnen elimineren.
Verlichting
Dimmers en felle lampen kunnen ook de ruis in je systeem verhogen. Koop daarom een aantal laag-wattage lampen. Ook is meer ambient sfeer vaak een meer creatieve omgeving om in te werken dan bijv. TL-licht. Zorg verder dat je geen lichtreflectie op je scherm ziet, dit voorkomt irritatie en hoofdpijn.
Handig
Het is erg handig om een goede set schroevendraaiers in je studio te hebben liggen. Ook een draadstripper kan vaak van pas komen. Zorg verder voor een zooi extra kabels en verloopstekkers. Een kruimeldief kan ook handig zijn. Misschien ook iets om je apparatuur stofvrij te houden of maken. En maak er tenslotte ook natuurlijk een leuke ruimte van, waar je je creatief en op je gemak voelt. Het hoeft echt niet allemaal zwart, grijs en apparatuur te zijn in je studio, een plantje mag best.
Veel succes!
Je wil je studio weer eens gaan verbouwen en verbeteren. Hieronder een aantal tips hoe je dit zo goed mogelijk kan doen:
Kamer
Als je kunt kiezen waar je je studio neerzet, kies dan altijd een rechthoekige kamer boven een vierkante. Ook een grotere kamer geeft minder problemen met geluid dan een kleinere kamer (vanwege geluidsreflecties). Als je een rechthoekige kamer hebt ga dan aan de korte muur zitten, zodat je speakers de langste afstand maken tot de muur. Hoe stiller de kamer van zichzelf is hoe beter. Veel mensen spenderen tijd aan de kamer zelf stil te maken en denken niet aan de objecten in hun kamer, zoals computerventilators, koelkasten, tv's etc stil te maken. Het is heel belangrijk dat je je muziek goed kunt horen, iedere ruis zorgt ervoor dat je slechter hoort en je muziek harder moet zetten. Hoe harder je je muziek zet, des te eerder krijg je last van oormoeheid en hoor je slechter wat je doet en gaat je gehoor sneller achteruit. Luister dus goed in je kamer wat er allemaal geluid maakt en probeer dit te minimaliseren. Je kunt dit doen met dure geluidsisolatiematerialen die het reduceren maar nooit helemaal weghalen. Een andere optie is om alle lawaaierige apparatuur in een soort kast te zetten die je vervolgens helemaal geluids dichtmaakt, dit is nog behoorlijk problematisch, want het geluid gaat hierdoor harder resoneren en alleen als het totaal geluidsdicht is werkt het goed. Ook krijg je problemen met je kabels. Een beter idee is misschien om een gat in de muur te boren en alle lawaaierige apparatuur in de kamer ernaast te plaatsen. Zorg dan voor een aantal usb of firewire hubs en monitor verlengkabels of wat je ook nodig hebt om dit voor elkaar te krijgen. Je zult in de andere kamer het lawaai van de verntilatoren horen maar een prettige stilte ervaren in je studio. Vergeet ook niet met dikke gordijnen het geluid van buiten te onderdrukken, en vraag je buurman (ook 's nachts) stil te zijn, je bent bezig goede muziek te maken namelijk.
Acoustiek
Je wilt natuurlijk dat je studio acoustisch goed in orde is. Om dit te testen klap je in je hand en luister of er enige vorm van galm of resonantie is. Je wil niet dat je klap van de ene kant van de kamer naar de andere kant stuitert. Haal een paar van die schuimplaten voor op de muur en ga aan de gang totdat je dit niet meer hoort. Hoeveel je doet is een kwestie van smaak en je hoeft vaak echt niet je hele kamer te behangen met dit spul, doe het stap voor stap. Het is zelfs het beste als je alles half doet. Heb je bijvoorbeeld tapijt, doe dan niets aan het plafond. Doe je de noordelijke muur, doe dan niets met de zuidmuur, ook oost-west etc. De kamer moet ook niet helemaal dood klinken maar je wil dat het geluid goed klinkt. Als je je studio inloopt moet je gelijk het gevoel hebben dat het qua geluid goed zit in die kamer. Als je voelt dat het totaal dood is, dan heb je waarschijnlijk te veel platen opgehangen, en hoor je alleen wat er erg dichtbij is. Dus haal niet alle klank weg, maar alleen datgene wat overdreven en irritant is. Met schuim verbeter je voornamelijk het geluid in midden en hoge frequenties, dus alleen dit is niet genoeg.
Voor de lage tonen zit het wat anders. Als de bassweergave in je studio niet in orde is, kan dit ervoor zorgen dat je de rest van het geluid minder goed hoort. Je kunt dit oplossen met bassvallen (bass-traps), er zijn verschillende soorten en dit zijn eigenlijk stukken materiaal voor in de hoeken van je studio. De eerste hoeken die je behandeld zijn degenen recht achter je als op je werkplek zit. Ga daarna verder met degene voor je, etc. Sommige zullen zeggen "waarom zou ik mijn bass zachter maken? ik wil al die bass!". Maar je wilt je bass horen en niet je kamer. Als dit in orde is zal je de lage tonen meer gedefinieerd en precies horen in plaats van een meetrillende kamer waar je los op gaat.
Werkplek
Zorg ten eerste dat je een relaxte stoel hebt, waar je uren achtereen lekker op kan zitten zonder dat je last krijgt of moet gaan verzitten. Een goede bureaustoel doet wonderen, vanwege de hoogte verstelbaarheid en omdat je dan makkelijk kunt draaien en wegrijden. Beter is ook als deze geen piepgeluidjes maakt als je erop zit. Het helpt als je tafelblad en stoel ergonomisch in orde zijn. Kijk ook naar bijv. een voetensteun. Informatie over de hoogtes en beste stand kun je bijvoorbeeld hier vinden.
Je bureau zelf is ook vrij belangrijk, maar als je naar de prijzen kijkt van speciale studio meubels ga je toch liever ergens anders kijken. Je kunt ook gewoon zo'n budget computermeubel kopen, met zo'n uitschuifbaar keyboard la'tje. Je zet daar je kleine verticale appratuur op (bijv. kaos pad, drumbak) en het zwaarde materiaal als grooveboxes op het bureaublad. Als je nog geen tweede scherm hebt, dan is ook een extra flatscreentje voor bijv. je sequencer een goede (en tegenwoordig niet zo dure) investering.
Armbereik
Op het moment dat je eenmaal op je werkplek zit, test met je primaire arm (de arm waarmee je schrijft en je muis bedient) wat je bereik is. Maak hiermee een circelvormige beweging en je weet wat je primaire werkgebied is. Test of denk na met welke apparaten, knoppen etc. je 95% van de tijd bezig bent en zorg dat deze zich binnen die circel bevinden, zodat je deze kan gebruiken zonder moeilijk te doen of zelfs op hoeft te staan. Dit kan heel erg veel tijd en moeite schelen. Je kunt ook nog wat andere belangrijke dingen in het bereik van je linkerarm zetten, maar je moet natuurlijk ook nog kunnen roken, drinken etc. Een bekend probleem is dat je eigenlijk zowel je computer keyboard als je klavier binnen handbereik wilt hebben. Soms is het beter je klavier links of rechts van je op een statief te hebben staan, het hangt ervan af hoevaak je deze gebruikt. Het nadeel hieraan is dat je dan anders voor je speakers zit en niet hetzelfde stereo effect hebt, een oplossing hiervoor kan een extra set monitors zijn.
Monitors
Hoe zet je nou je monitor speakers het beste neer? Belangrijk is o.a. dat de tweeters (hoge tonen) op oorhoogte zijn. Koop statieven of een andere oplossing zodat dit zo is. Ook helpt een statief of stuk schuim voorkomen dat heel je computerblad meetrilt. Zorg ook dat je het optimale stereo effect hebt wanneer je met je gezicht naar de computermonitor kijkt en je op je primaire werkplek zit. De speakers moeten met je hoofd eigenlijk een soort gelijkbenige driehoek maken, richt de monitors ook een beetje naar je toe. Je merkt dat als je muziek aan hebt staan en een beetje naar voren en achteren beweegt dat er één plek is waar het het beste stereo klinkt, draai je speakers zo, dat je zit/werkplek die beste plek wordt. Zet de speaker niet in een hoek van de kamer en ook niet op z'n kant, want dit geeft een vertekend geluid. Het is het beste om op je setup op de korte kant van een kamer te zetten, zodat deze naar de verste muur rijken.
Apparatuur
Je hebt de belangrijkste dingen binnen armbereik. De rest zet je naar rang van hoe vaak je het gebruikt verder weg. Zorg wel dat je per apparataat wel overal goed bij kunt als je daar behoefte aan hebt. Let er bijvoorbeeld ook op dat je bij de achterkant / snoeren van je mixer kunt zodat je wanneer je dat nodig acht gemakkelijk je setup kunt wijzigen. Vooral de apparatuur die je één keer insteld en vervolgens niet meer bestuurd (bijv. fx.) dus naar achteren, en de stuff waar je veel mee bezig bent dus naar voren (keyboards, groovebox, etc.). Als je veel spul hebt kijk naar manieren om deze in racks te plaatsen.
Kabels
Ja, je zit met een hoop kabels en wat is nou juist om ermee te doen. Er zijn veel mensen die tie-wrap's gebruiken om alles nice er uit te laten zien. Maar de nadelen zijn eigenlijk groter. Als je één apparaat wil verplaatsen of verwisselen zal je het weer helemaal los moeten snijden, wat niet erg handig is en bovendien gevaarlijk (ook voor je snoeren). Je wilt toch een bepaalde flexibiliteit in je studio. Als je je studio aan het bouwen bent leg dan eerst de stroomkabels, leg ze zo dat ze audiokabels in een hoek van 90 graden kruisen. Voorkom altijd dat audiokabels paralel lopen met stroomkabels omdat dit 60Hz ruis veroorzaakt. Zorg er ook voor dat audiokabels uit de buurt van adapters blijven om vergelijkbare redenen. Als je veel apparatuur hebt, en eigenlijk vaak van setup wilt veranderen of simpelweg te weinig kanalen op je mixer over hebt, dan kun je er goed aan doen om een patchbay te kopen. Het is even wat werk om alles aan te sluiten, en je hebt wat kabels extra nodig, maar het geeft ook veel vrijheid en gebruiksgemak om je setup flexibel en zonder klooien met kabels te veranderen.
Ruis
Je kent het wel, de ruis die je hoort door je geluid, je wil hier natuurlijk vanaf. De oorzaak hiervan kan zijn de aarde van stroomkabels, slechte audiokabels, tv-kabels, oude apparatuur met beschadigde stroomvoorziening, apparatuur met slecht of kapot interne aarde of kabels die langs magnetische velden lopen. Om hier vanaf te komen kun je een aantal stappen ondernemen. Je wil dat al je apparatuur dezelfde weg volgt naar de aarde. Zorg dus ten eerste dat al je apparatuur op hetzelfde stroomcircuit in huis is aangesloten, maar houd wel de limieten van dat circuit in de gaten en kijk altijd uit met stroom.
Ten tweede, gebruik altijd gebalanceerde apparatuur met gebalanceerde kabels (TLS & XLR). Als je toch ongebalanceerde gear hebt, houd dan de kabels kort. Lange RCA (tulp) kabels hebben grote kans tot het oppikken van ruis. Zeker als je werkt met een mixer is dit heel belangrijk, één slecht geaard apparaat, of één slecht gesitueerde ongebalceerde kabel kan je hele mixer volgooien met ruis. Vooral oude synths zijn vaak ongebalanceerd en kunnen problemen geven, je kunt hiervoor van bijv. van Behringer een zogehete direct box kopen.
Houd ten derde audio kabels uit de buurt van adapters, en zorg nogmaals dat audiokabels niet paralel lopen aan stroomkabels. Hiermee kan ruis ontstaan vanwege de magnetische velden die zich om kabels heen vormen. Als je nog steeds ruis hebt, ga dan na, vooral als je een mixer gebruikt, waar de ruis vandaan komt. Test de appatuur één voor één door met de schuiven van je mizer op normaal volume te spelen, of de apparaten één voor één aan te sluiten. Als je weet waar het vandaan komt check dan alle kabels die hiermee te maken hebben. En ga zo door met zoeken. Als het dan nog steeds niet helemaal weggeminimaliseerd hebt of weg gekregen, dan zijn er nog diverse produktjes en kastjes die je kunt kopen die dit kunnen elimineren.
Verlichting
Dimmers en felle lampen kunnen ook de ruis in je systeem verhogen. Koop daarom een aantal laag-wattage lampen. Ook is meer ambient sfeer vaak een meer creatieve omgeving om in te werken dan bijv. TL-licht. Zorg verder dat je geen lichtreflectie op je scherm ziet, dit voorkomt irritatie en hoofdpijn.
Handig
Het is erg handig om een goede set schroevendraaiers in je studio te hebben liggen. Ook een draadstripper kan vaak van pas komen. Zorg verder voor een zooi extra kabels en verloopstekkers. Een kruimeldief kan ook handig zijn. Misschien ook iets om je apparatuur stofvrij te houden of maken. En maak er tenslotte ook natuurlijk een leuke ruimte van, waar je je creatief en op je gemak voelt. Het hoeft echt niet allemaal zwart, grijs en apparatuur te zijn in je studio, een plantje mag best.
Veel succes!