---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Herkomst van de naam Lemmer
Lemmer is de hoofdplaats van de gemeente Lemsterland.Waar de naam precies vandaan komt is niet bekend.
In de vroege Middeleeuwen wordt De Lemmer -zo wordt de plaats in de Friese volksmond aangeduid voor het eerst genoemd. Eerst Lyarich, dan Lyamerich, Lyaemer en uiteindelijk Lemmer. "Ich" is de Friese benaming voor oever en daarom wordt verondersteld dat Lemmer is ontstaan aan de oever van een water.
De omgeving van Lemmer is altijd waterland geweest. De Kromme Ee bij Tacozijl (zijl = sluis), de Zijlroede en de Rien zijn alle drie natuurlijke afwateringen, die nog steeds -hoewel van karakter veranderd- bestaan. Uit de namen van deze stromen kan niet de naam Lemmer of Lyaemer zijn ontstaan. Een andere stroom niet ver van Lemmer, de Linde (vroeger Lenne) in de buurgemeente Weststellingwerf, zou meer verband kunnen hebben met de naam Lemmer. De loop van de Linde is in vroegere tijden nogal eens gewijzigd. Door het aanspoelen van het Gaasterlandse zand voor de kust van Kuinre, waar de Linde in de Zuiderzee uitmondde, is de loop van het riviertje meer dan eens verlegd, omdat de monding steeds dichtslibde.
Vroeger kwam de rivier de Tjonger bij Slijkenburg in de Linde, maar door het leggen van de zeedijk daar kwam de Tjonger ook bij Kuinre in zee. Mogelijk is ook veel overtollig water van de Tjonger via de Worstsloot (nu weg in de Kuinderpolder van Schoterzijl tot aan het Kuinderbos) bij Schoterzijl, enkele kilometers ten zuidoosten van Lemmer, naar zee afgevoerd. Thans vinden we bij Schoterzijl een ten dele vervallen sluisje in de Tjonger, vanwaar het water op de voormalige bodem van de Zuiderzee een weg vindt naar Kuinre.
Aangenomen wordt dat in het begin van onze jaartelling, toen er van een Zuiderzee nog geen sprake was, de IJssel ergens tussen de Friese kust en het eiland Urk stroomde. Er wordt beweerd dat de Linde toen in noordelijke richting stroomde en dat al het drassige land van de Lenne en de oever van die stroom Lenne-ich of Lyamerich werd genoemd.
In het jaar 1165 geeft bisschop Godfried van Utrecht aan de Friezen van Lammerbroek een stuk grond in het stroomgebied van de Tjonger. Die grond lag tussen de oude loop van de Linde en Kuinre. Het is zeer waarschijnlijk dat diezelfde Friezen - van Lammerhoek of Lemsterhoek - op verzoek van de abt van het St. Oduifusklooster in Staveren de loop van de Kromme Ee bij Tacozijl hebben verbeterd en als ter zake kundigen later het Lindegebied onder handen namen in opdracht van die abt, die in dienst was van de bisschop van Utrecht. Van dit bisdom was Kuinre als 't ware een kolonie.
De Kromme Ee was vroeger een belangrijke verbinding tussen de Middelzee en het meer Flevo. Zowel de monding van deze stroom als die van de Linde slibden steeds dicht met Gaasterlands zand. Er lijkt nauwelijks twijfel over te kunnen bestaan dat de naam Lemmer in het zuiden van Friesland is ontstaan. De naam komt nergens anders in ons land voor. Waarschijnlijk zijn de plaatsnamen Oldelamer en Nijelamer (ten westen van Wolvega) van Lemmer afgeleid. Stellingwerfs sprekenden zeggen ook "Oldelemmer" en "Nijelemmer".
Het is evenwel ook mogelijk dat "Lamer" van het riviertje de Linde of Lenne is afgeleid. Dit riviertje stroomt een paar kilometer ten zuiden van genoemde dorpen. Lammerhoek of Lemsterhoek als dorp of gehucht bestaat niet meer. Het is in de 14-de eeuw in oorlogstijd platgebrand en niet meer opgebouwd. Lemsterhoek is nu een groot industrieterrein ten westen van de Prinses Margrietsluis bij Lemmer.
Dun bevolkt
Lemmer is ontstaan op de plaats waar de Zijiroede (water tussen het dorp en het meer Grote Brekken) en de Rien (water tussen het dorp en het Tjeukemeer) bijelkaar kwamen. Het hoorde in de vroege Middeleeuwen bij Westergo, één van de delen waarin Friesland in de 15-de eeuw werd opgedeeld. Westergo (nu o.a. naam van het intergemeentelijke gasbedrijf in Sneek) was weer onderverdeeld is districten en die weer in decanaten. Zo was er een Opper- en Nederwagenbrugge. De gemeente Lemsterland bestond toen ook uit twee delen. Het ene was het 'Lemster Trijegea' (=drie gebieden), waartoe de dorpen Lemmer, Eesterga en Follega behoorden. Het 'Trijegea' werd 'Fiifgea'(= vijf gebieden) met de toevoeging van het Oostzeeingerland met de dorpen Oosterzee en Echten.
Na 1505 wordt alleen nog gesproken van'Lemster Fiifgea'. Overigens heette de grietenij (=gemeente) vroeger niet Lemsterland, maar Oostzeeingerland, omstreeks 1399 veranderd in Osterzeemsterlandt, afgeleid van het toenmalige hoofddorp Oosterzee. Had men het voor 1505 ook wel over een 'Fiifgea', zoals in de 14-de en de 15-de eeuw ten tijde van Saksische invloeden, dan bedoelde men de dorpen Lemmer, Eesterga, Follega en de later van de aardbol verdwenen dorpen Lemsterhoek en Bant Lemsterhoek ging ten onder door oorlogsgeweld. Bant, gelegen tussen het Westeind (weg Lemmer-Oosterzee-Buren) en de Lemster Rien, werd een prooi van het zeewater. Later is Lemsterland als gemeente een deel geworden van het district Zevenwouden (nu naam van de Lemster watersportvereniging).
Lemsterland was in het verleden zo dun bevolkt, dat grietman (= burgemeester) Pieter Viss'cher in 1528 zowel Lemsterland als de buurgemeente Doniawerstal onder zijn hoede had. Doniawerstal maakt nu deel uit van de gemeente Skarsterián met Joure als bestuurlijk centrum. Lange tijd moesten beide grietenijen het met één burgervader doen.
Het Oostzeeingerlandt en het Land van Echten lagen er woest en vrijwel verlaten bij. Alleen.aan de weg Lemmer-Oosterzee-Echten stonden enkele huizen. Lemmer had toen nauwelijks enige betekenis. In de hele gemeente woonden in 1744 nog geen 1200 inwoners tegen nu ongeveer 12.600.
Oostzeevaart
De stichters van Lemmer moeten mensen zijn geweest die de kost aan of op het water wilden verdienen. Vrij spoedig kreeg Lemmer bekendheid als vissersplaats met scheepswerven en aanverwante bedrijvigheid. In Lemmer moesten goederen van Friese binnenschippers overgeladen worden in zeewaardige schepen voor transport over de Zuiderzee naar Holland. In de 17-de en 18-de eeuw was Lemmer ook op het internationale vlak een haven van betekenis. Met name in de tijd van de Oostzeevaart. Lemsters vonden hun bestaan in met de scheepvaart verbonden bedrijven ais werven, blok-, mast- en zeilmakerijen en touwslagerijen. Ook de handel op Amsterdam en de daaruit voortvloeiende dag- en nachtbootdiensten waren van betekenis.
De werven, blok, mast- en zeilmakerijen zijn nog steeds in Lemmer te vinden. De touwslagerij is verdwenen; de straatnaam Lijnbaan herinnert er nog aan.
Visserij
De Lemster Zuiderzeevisserij is ongeveer in het midden van de 19-de eeuw van de grond gekomen. De glorietijd van de Lemster visserij, hoewel met een armoedig randje, was in het begin van de 20ste eeuw. ooit waren eens ruim honderd LE vissersvaartuigen op de Zuiderzee in aktie. Na het gereedkomen van de Afsluitdijk op 28 mei 1932 is de visserij op het geleidelijk aan zoet geworden IJsselmeer sterk ingekrompen. Slechts een paar vissers gooien daar nog hun netten uit.
Eén rederij vist met hypermoderne kotters op de Noordzee. Met de ambachtelijke visserij samenhangende bedrijven, als nettenbreierijen, heeft Lemmer niet meer. Wel heeft het dorp nog een internationaal opererende visverwerkingsindustrie.
Gewijzigde koers
Lemmer verzette zijn bakens. Het scheepvaartverkeer bleef, zo ook de bouw en onderhoud van schepen. Scheepvaart- en visserijgeoriënteerde bedrijvigheid kreeg versterking van andersoortige handel en industrie. Vanaf de zestiger jaren ontwikkelt zich de recreatie aan en op het water in Lemmer en omgeving zich voorspoedig.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
