Hoi hoi soms ga ik mee voor de gein met een oom van ons Gerrie om op zondag te kijken wat vinden jullie er van
Even wat informatie dan weet iedereen waar het over gaat:
Cricket is een balsport waarbij punten worden gescoord door heen en weer te lopen over de cricket pitch (een run). Het is een teamsport waarin om beurt het ene team eerst bowlt en het andere team slaat (batting). Afhankelijk van de soort wedstrijd speelt men tot een afgesproken aantal overs of wickets. Als beide teams geslagen en gebowld hebben is het team met de meeste runs de winnaar.
De sport is voornamelijk populair in de landen van het Britse Gemenebest.
Het veld
Het cricketveld
Het cricketveld is ovaalvormig en wordt afgebakend door een polsdik touw dat in het gras ligt. Verplichte afmetingen voor het veld zijn niet vastgesteld maar een doorsnede van ongeveer 140 meter is gebruikelijk. In principe dienen zich op het veld niet te veel obstakels te bevinden - één of twee bomen is geen bezwaar, maar deze worden zeker voor internationale wedstrijden vermeden.
In het midden van het veld is er geen gras, of heel kort gras in een rechthoek. Die zone heet de pitch. De afmeting van de pitch is 20,12 bij 3,05 meter. Aan de korte zijden van de pitch bevinden zich kniehoge houten constructies, die worden de wickets genoemd. Het geheel van wickets en pitch wordt de wicket genoemd, dus het meeste van het spel speelt zich dichtbij en op de wicket af. De wickets bestaan uit drie rechtopstaande paaltjes die met zodanige tussenruimte op een rijtje zijn gezet dat de bal niet tussen de uitsparingen door kan. De paaltjes heten stumps. De toppen van de stumps worden overbrugd door twee kleine houtjes die bails worden genoemd. De zo ontstane constructie is zo instabiel dat de bails al bij een geringe aanraking van het wicket op de grond vallen.
Op de pitch zijn enkele lijnen getrokken, die de creases genoemd worden. Ze geven aan waar de batter zich moet bevinden wil hij niet gestumped worden (zie verder), waar de bowler de bal moet gooien en waartussen gelopen moet worden om runs te maken.
Het spelverloop
Het cricketbat (links de bolle achterzijde, rechts de slagzijde
Een professionele cricketwedstrijd verloopt ongeveer als volgt:
Het spel heeft twee scheidsrechters, één van hen stelt zich op achter een van de wickets (aan de kant waar gebowld wordt). De ander houdt vanaf de zijkant het tweede wicket in het oog. De kapiteinen van het team tossen om te mogen beslissen of ze eerst willen batten of bowlen.
De rode cricketbal zoals gebruikt voor Testmatches
Het team dat eerst slaat, de slagploeg, zendt dan twee spelers het veld op die het eerst zullen slaan. Zij vormen het eerste partnership van de wedstrijd. Zij hebben beide een slaghout: bat (gemaakt uit wilgenhout meestal) en beschikken over de nodige bescherming tegen de bal, mocht die op hun lichaam afkomen.
Indiase bowler
Het team dat eerst moet bowlen, stelt alle 11 man op het veld. Één van hen wordt de wicketkeeper genoemd, hij is de enige van het bowlingteam dat handschoenen en beenbeschermers aanheeft. Dit is omdat hij zich plaatst net achter de slagman. Hij heeft een specialistenrol, omdat hij de gebowlde bal moet vangen indien die de slagman passeert of bij edges (waar de bal alleen een randje raakt van slaghout en zo toch doorvliegt). Hij is ook meestal de speler verantwoordelijk voor het stumpen (zie verder) van slagmannen.
Een andere speler van het bowling team is de bowler. De bowler is de man die de bal gooit naar de slagman. De bowler gooit 6 maal (correct) richting slagman, deze serie van 6 wordt een over genoemd. Na een over wisselt men van kant waar men gooit en moet het bowling team een nieuwe bowler aanduiden. Nadat iemand anders gebowled heeft, kan men weer bowlen. Een team heet dus aan meerdere bowlers nodig, ook heeft men verschillende types bowlers (snel en spin bowlers) dus een team heeft meestal 4 tot 5 goede bowlers in huis, die hun shift roteren. Een over kan soms meer dan zes ballen tellen. Dit is het geval wanneer de bowler een slechte bal gegooid heeft, namelijk een 'no-ball' of een 'wide'. In het eerste geval is de bowler voorbij een lijn gegaan met zijn voet wanneer hij de bal naar de batsman gooide. In het tweede geval heeft hij de bal te wijd van de wicket gegooid. In beide gevallen krijgt de ploeg aan slag een extra run en moet de bal opnieuw gegooid worden.
De taak van de slagmannen is om zoveel mogelijk runs te scoren. Ze doen dit door de bal te slaan en tegelijk naar de overkant te lopen. Dan hebben ze één run, ze kunnen stoppen met lopen of beslissen om twee of meerdere runs te scoren. Indien de bal zo geslaan wordt dat hij over het touw gaat dan scoort de slagman 4 runs (een boundery) zonder het gevaar uitgespeeld te worden, slaat hij de bal op een manier dat die rechtstreeks uitgaat dan worden 6 runs toegekend. Bijgevolg is het zo dat als de runners een oneven aantal punten scoren de bowler dan bowlt naar de andere slagman.
Een slagman mag zolang slaan als hij wil zolang hij niet wordt uitgespeeld. Uitspelen kan op enkele manieren:
1. bowled: de bowler gooit de slagman uit door de bal tegen de wickets aan te gooien (voorkomend)
2. tijdverspilling: een nieuwe slagman heeft drie minuten om op het veld te komen (nog niet gebeurd op internationaal niveau)
3. gevangen: een slagman wordt uitgespeeld doordat de bal direct gevangen wordt nadat hij de bal geslgen heeft (meest voorkomend)
4. bal aanraken: een slagman mag de bal niet opzettelijk aanraken, tenzij om te voorkomen dat de bal de wicket zou aanraken (zelden voorkomend)
5. twee maal slaan: een slagman mag niet twee maal slaan, hij mag wel zijn slaghout gebruiken om de bal te stoppen indien die het wicket zou breken (nog niet gebeurd op internationaal niveau)
6. wicket raken: een slagman die zijn wicket aanraakt en de bails laat vallen is uit. Deze regel is niet van toepassing indien dit gebeurt omdat hij wegspringt voor een bal die op zijn lichaam afkomt of om te voorkomen dat hun uitgelopen wordt
7. lbw [elbiedobbeljoe]: 'leg before wicket'. (komt voor, maar niet zo vaak als bowled)
8. uitgelopen: een speler die niet over de crease is en zijn wicket breekt is uit
9. uitgebaild: een slagman die voor de crease staat om te slaan en de bal mist kan uitgebaild worden door de wicketkeeper als hij de bal vangt en de bails verwijderd.
Engelse 'batsman'
Een batsman is overigens pas uit indien hij ofwel na een begane blunder zelf het veld verlaat, ofwel nadat de veldploeg de scheidsrechter om een beslissing vraagt. Zo'n verzoek heet een appeal en kan door elke veldspeler aan de scheidsrechter worden gedaan door de vraag: "How's That?" ("Wat dacht je daarvan?".)
Indien de scheidsrechter vaststelt dat een speler volgens de wetten uit is, maar niemand van de spelers schijnt het op te merken, dan houdt de scheidsrechter zijn mond. Dit is het gevolg van de wet dat een scheidsrechter uitsluitend op aanvraag een beslissing neemt. Wanneer een scheidsrechter een appeal honoreert, doet hij dat door zijn wijsvinger (engels=indexfinger) op te steken. Wanneer hij vindt dat de speler niet uit is steekt hij niet zijn vinger op en zegt hij luid en duidelijk: "not out" en kan daarbij zijn hoofd schudden.
Als een speler uit is, wordt hij dus vervangen door een ploegmaat. Totdat er 10 spelers uit zijn (er moeten partnerships gevormd blijven worden) blijft de inning verdergaan. Als de inning gedaan is doordat alle 10 de spelers uit zijn, doordat er door tijdsreden gestopt wordt of doordat een aantal overs gegooid zijn, wordt van kant gewisseld en wordt terug gespeeld.
[bewerk] Geschiedenis
[bewerk] De prehistorie van het cricket
Hoewel er iets te zeggen valt voor de theorie dat cricket werd uitgevonden door de eerste mens die voor zijn plezier met een stok tegen een steen sloeg, houden Britse historici het erop dat de sport rond 1600 in Zuidoost-Engeland is ontstaan. Volgens Franse historici is cricket echter een Frans spel en hebben de Engelsen het tijdens de Honderdjarige Oorlog overgenomen. Vlaamse kenners hebben vastgesteld dat er op de schilderijen van Bruegel al gecricket wordt.
Over de herkomst van het woord 'cricket' bestaat een soortgelijke verwarring. Het is ofwel afkomstig van 'cricce' - het Angelsaksische woord voor een herdersstaf - of van 'krikstoel', de naam waarmee in de Lage Landen van de Middeleeuwen een kerkbankje werd aangeduid. In het Frans heette zo'n bankje een 'cricket'.
Bij vroege vormen van cricket werden wickets gebruikt die inderdaad iets weghadden van een laag bankje. Cricket in zijn huidige vorm - met rechtop staande wickets - dateert van een latere tijd en is zonder twijfel Engels.
[bewerk] Lord's en de MCC
Het oudst bewaarde cricketbat uit 1729
In de achttiende eeuw was cricket uitgegroeid tot een van de favoriete sporten van de Britse aristocratie. De Londense elite stoorde zich echter aan het feit dat hun wedstrijden op een grasveld in Islington door Jan en alleman konden worden gadegeslagen. Thomas Lord richtte daarom in 1787 in de wijk Marylebone een afgesloten cricketterrein in. De bijbehorende vereniging - de Marylebone Cricket Club of kortweg: MCC - introduceerde een jaar later de eerste cricketwetten en beheert deze tot op de dag van vandaag.
In 1811 verhuisde Lord zijn stadion naar Regents Park en in 1814 naar de huidige locatie in St John's Wood waar het al snel de bijnaam The Home of Cricket verwierf.
De eerste grasmaaier op Lord's deed in 1864 zijn intrede - voor die tijd werd het veld door grazende schapen geprepareerd.
[bewerk] The Ashes
Melbourne Cricket Ground in 1878
In 1880 vond in Engeland de eerste serieuze wedstrijd tussen de landenteams van Engeland en Australië plaats. De MCC had in de jaren daarvoor al een paar keer door Australië getourd maar die wedstrijden worden niet zo serieus genomen. De beste Engelse spelers hadden destijds namelijk geen zin in een lange bootreis om tegen een paar onbeduidende kolonialen te spelen.
Het kostte de Australiërs zelfs heel wat overredingskracht om de zich superieur wanende Engelsen tot het spelen van een 'testmatch' op Engelse bodem over te halen.
De wedstrijd werd uiteindelijk gespeeld op de Londense Kennington Oval. Engeland had, vanwege een rampzalig verlopende tweede slagbeurt, grote moeite om de wedstrijd te winnen. Uiteindelijk gaf W.G.Grace de doorslag: Engeland won met een verschil van 5 wickets maar de Australiërs hadden hun visitekaartje afgegeven.
Dat de sport inmiddels nauw verbonden was geraakt met het Engelse zelfbewustzijn bleek toen Australië er in 1882 in slaagde om van het Engelse team te winnen. Met enig gevoel voor melodrama plaatste de Sporting Times daags na de wedstrijd een necrologie voor het overleden Engelse cricket. Er werd aangekondigd dat de as van het gecremeerde lichaam naar Australië vervoerd zou worden.
Het vervolg op deze komedie kwam een jaar later toen Engelse cricketers op Australische bodem een match wonnen: de voorzitter van de Engelse cricketbond kreeg van de Australiërs een urn cadeau, met daarin de verbrande resten van een bail (een onderdeel van een wicket,) om mee te nemen naar Engeland.
Testmatches tussen Engeland en Australië worden sindsdien aangeduid als een strijd om 'the Ashes'. The Ashes worden tegenwoordig meestal gewonnen door Australië. In 2005, sleepte Engeland in het Londense stadion The Oval voor het eerst sinds 1987 de overwinning in de wacht. Lang hebben de Engelsen niet kunnen genieten, want een jaar later werden zij overtuigend door Australië verslagen.
Er bestaat ook een WK. om de 4 jaar wordt het wereldkampioenschap cricket gehouden, waarmee begonnen werd in 1975.
Bats
Even wat informatie dan weet iedereen waar het over gaat:
Cricket is een balsport waarbij punten worden gescoord door heen en weer te lopen over de cricket pitch (een run). Het is een teamsport waarin om beurt het ene team eerst bowlt en het andere team slaat (batting). Afhankelijk van de soort wedstrijd speelt men tot een afgesproken aantal overs of wickets. Als beide teams geslagen en gebowld hebben is het team met de meeste runs de winnaar.
De sport is voornamelijk populair in de landen van het Britse Gemenebest.
Het veld
Het cricketveld
Het cricketveld is ovaalvormig en wordt afgebakend door een polsdik touw dat in het gras ligt. Verplichte afmetingen voor het veld zijn niet vastgesteld maar een doorsnede van ongeveer 140 meter is gebruikelijk. In principe dienen zich op het veld niet te veel obstakels te bevinden - één of twee bomen is geen bezwaar, maar deze worden zeker voor internationale wedstrijden vermeden.
In het midden van het veld is er geen gras, of heel kort gras in een rechthoek. Die zone heet de pitch. De afmeting van de pitch is 20,12 bij 3,05 meter. Aan de korte zijden van de pitch bevinden zich kniehoge houten constructies, die worden de wickets genoemd. Het geheel van wickets en pitch wordt de wicket genoemd, dus het meeste van het spel speelt zich dichtbij en op de wicket af. De wickets bestaan uit drie rechtopstaande paaltjes die met zodanige tussenruimte op een rijtje zijn gezet dat de bal niet tussen de uitsparingen door kan. De paaltjes heten stumps. De toppen van de stumps worden overbrugd door twee kleine houtjes die bails worden genoemd. De zo ontstane constructie is zo instabiel dat de bails al bij een geringe aanraking van het wicket op de grond vallen.
Op de pitch zijn enkele lijnen getrokken, die de creases genoemd worden. Ze geven aan waar de batter zich moet bevinden wil hij niet gestumped worden (zie verder), waar de bowler de bal moet gooien en waartussen gelopen moet worden om runs te maken.
Het spelverloop
Het cricketbat (links de bolle achterzijde, rechts de slagzijde
Een professionele cricketwedstrijd verloopt ongeveer als volgt:
Het spel heeft twee scheidsrechters, één van hen stelt zich op achter een van de wickets (aan de kant waar gebowld wordt). De ander houdt vanaf de zijkant het tweede wicket in het oog. De kapiteinen van het team tossen om te mogen beslissen of ze eerst willen batten of bowlen.
De rode cricketbal zoals gebruikt voor Testmatches
Het team dat eerst slaat, de slagploeg, zendt dan twee spelers het veld op die het eerst zullen slaan. Zij vormen het eerste partnership van de wedstrijd. Zij hebben beide een slaghout: bat (gemaakt uit wilgenhout meestal) en beschikken over de nodige bescherming tegen de bal, mocht die op hun lichaam afkomen.
Indiase bowler
Het team dat eerst moet bowlen, stelt alle 11 man op het veld. Één van hen wordt de wicketkeeper genoemd, hij is de enige van het bowlingteam dat handschoenen en beenbeschermers aanheeft. Dit is omdat hij zich plaatst net achter de slagman. Hij heeft een specialistenrol, omdat hij de gebowlde bal moet vangen indien die de slagman passeert of bij edges (waar de bal alleen een randje raakt van slaghout en zo toch doorvliegt). Hij is ook meestal de speler verantwoordelijk voor het stumpen (zie verder) van slagmannen.
Een andere speler van het bowling team is de bowler. De bowler is de man die de bal gooit naar de slagman. De bowler gooit 6 maal (correct) richting slagman, deze serie van 6 wordt een over genoemd. Na een over wisselt men van kant waar men gooit en moet het bowling team een nieuwe bowler aanduiden. Nadat iemand anders gebowled heeft, kan men weer bowlen. Een team heet dus aan meerdere bowlers nodig, ook heeft men verschillende types bowlers (snel en spin bowlers) dus een team heeft meestal 4 tot 5 goede bowlers in huis, die hun shift roteren. Een over kan soms meer dan zes ballen tellen. Dit is het geval wanneer de bowler een slechte bal gegooid heeft, namelijk een 'no-ball' of een 'wide'. In het eerste geval is de bowler voorbij een lijn gegaan met zijn voet wanneer hij de bal naar de batsman gooide. In het tweede geval heeft hij de bal te wijd van de wicket gegooid. In beide gevallen krijgt de ploeg aan slag een extra run en moet de bal opnieuw gegooid worden.
De taak van de slagmannen is om zoveel mogelijk runs te scoren. Ze doen dit door de bal te slaan en tegelijk naar de overkant te lopen. Dan hebben ze één run, ze kunnen stoppen met lopen of beslissen om twee of meerdere runs te scoren. Indien de bal zo geslaan wordt dat hij over het touw gaat dan scoort de slagman 4 runs (een boundery) zonder het gevaar uitgespeeld te worden, slaat hij de bal op een manier dat die rechtstreeks uitgaat dan worden 6 runs toegekend. Bijgevolg is het zo dat als de runners een oneven aantal punten scoren de bowler dan bowlt naar de andere slagman.
Een slagman mag zolang slaan als hij wil zolang hij niet wordt uitgespeeld. Uitspelen kan op enkele manieren:
1. bowled: de bowler gooit de slagman uit door de bal tegen de wickets aan te gooien (voorkomend)
2. tijdverspilling: een nieuwe slagman heeft drie minuten om op het veld te komen (nog niet gebeurd op internationaal niveau)
3. gevangen: een slagman wordt uitgespeeld doordat de bal direct gevangen wordt nadat hij de bal geslgen heeft (meest voorkomend)
4. bal aanraken: een slagman mag de bal niet opzettelijk aanraken, tenzij om te voorkomen dat de bal de wicket zou aanraken (zelden voorkomend)
5. twee maal slaan: een slagman mag niet twee maal slaan, hij mag wel zijn slaghout gebruiken om de bal te stoppen indien die het wicket zou breken (nog niet gebeurd op internationaal niveau)
6. wicket raken: een slagman die zijn wicket aanraakt en de bails laat vallen is uit. Deze regel is niet van toepassing indien dit gebeurt omdat hij wegspringt voor een bal die op zijn lichaam afkomt of om te voorkomen dat hun uitgelopen wordt
7. lbw [elbiedobbeljoe]: 'leg before wicket'. (komt voor, maar niet zo vaak als bowled)
8. uitgelopen: een speler die niet over de crease is en zijn wicket breekt is uit
9. uitgebaild: een slagman die voor de crease staat om te slaan en de bal mist kan uitgebaild worden door de wicketkeeper als hij de bal vangt en de bails verwijderd.
Engelse 'batsman'
Een batsman is overigens pas uit indien hij ofwel na een begane blunder zelf het veld verlaat, ofwel nadat de veldploeg de scheidsrechter om een beslissing vraagt. Zo'n verzoek heet een appeal en kan door elke veldspeler aan de scheidsrechter worden gedaan door de vraag: "How's That?" ("Wat dacht je daarvan?".)
Indien de scheidsrechter vaststelt dat een speler volgens de wetten uit is, maar niemand van de spelers schijnt het op te merken, dan houdt de scheidsrechter zijn mond. Dit is het gevolg van de wet dat een scheidsrechter uitsluitend op aanvraag een beslissing neemt. Wanneer een scheidsrechter een appeal honoreert, doet hij dat door zijn wijsvinger (engels=indexfinger) op te steken. Wanneer hij vindt dat de speler niet uit is steekt hij niet zijn vinger op en zegt hij luid en duidelijk: "not out" en kan daarbij zijn hoofd schudden.
Als een speler uit is, wordt hij dus vervangen door een ploegmaat. Totdat er 10 spelers uit zijn (er moeten partnerships gevormd blijven worden) blijft de inning verdergaan. Als de inning gedaan is doordat alle 10 de spelers uit zijn, doordat er door tijdsreden gestopt wordt of doordat een aantal overs gegooid zijn, wordt van kant gewisseld en wordt terug gespeeld.
[bewerk] Geschiedenis
[bewerk] De prehistorie van het cricket
Hoewel er iets te zeggen valt voor de theorie dat cricket werd uitgevonden door de eerste mens die voor zijn plezier met een stok tegen een steen sloeg, houden Britse historici het erop dat de sport rond 1600 in Zuidoost-Engeland is ontstaan. Volgens Franse historici is cricket echter een Frans spel en hebben de Engelsen het tijdens de Honderdjarige Oorlog overgenomen. Vlaamse kenners hebben vastgesteld dat er op de schilderijen van Bruegel al gecricket wordt.
Over de herkomst van het woord 'cricket' bestaat een soortgelijke verwarring. Het is ofwel afkomstig van 'cricce' - het Angelsaksische woord voor een herdersstaf - of van 'krikstoel', de naam waarmee in de Lage Landen van de Middeleeuwen een kerkbankje werd aangeduid. In het Frans heette zo'n bankje een 'cricket'.
Bij vroege vormen van cricket werden wickets gebruikt die inderdaad iets weghadden van een laag bankje. Cricket in zijn huidige vorm - met rechtop staande wickets - dateert van een latere tijd en is zonder twijfel Engels.
[bewerk] Lord's en de MCC
Het oudst bewaarde cricketbat uit 1729
In de achttiende eeuw was cricket uitgegroeid tot een van de favoriete sporten van de Britse aristocratie. De Londense elite stoorde zich echter aan het feit dat hun wedstrijden op een grasveld in Islington door Jan en alleman konden worden gadegeslagen. Thomas Lord richtte daarom in 1787 in de wijk Marylebone een afgesloten cricketterrein in. De bijbehorende vereniging - de Marylebone Cricket Club of kortweg: MCC - introduceerde een jaar later de eerste cricketwetten en beheert deze tot op de dag van vandaag.
In 1811 verhuisde Lord zijn stadion naar Regents Park en in 1814 naar de huidige locatie in St John's Wood waar het al snel de bijnaam The Home of Cricket verwierf.
De eerste grasmaaier op Lord's deed in 1864 zijn intrede - voor die tijd werd het veld door grazende schapen geprepareerd.
[bewerk] The Ashes
Melbourne Cricket Ground in 1878
In 1880 vond in Engeland de eerste serieuze wedstrijd tussen de landenteams van Engeland en Australië plaats. De MCC had in de jaren daarvoor al een paar keer door Australië getourd maar die wedstrijden worden niet zo serieus genomen. De beste Engelse spelers hadden destijds namelijk geen zin in een lange bootreis om tegen een paar onbeduidende kolonialen te spelen.
Het kostte de Australiërs zelfs heel wat overredingskracht om de zich superieur wanende Engelsen tot het spelen van een 'testmatch' op Engelse bodem over te halen.
De wedstrijd werd uiteindelijk gespeeld op de Londense Kennington Oval. Engeland had, vanwege een rampzalig verlopende tweede slagbeurt, grote moeite om de wedstrijd te winnen. Uiteindelijk gaf W.G.Grace de doorslag: Engeland won met een verschil van 5 wickets maar de Australiërs hadden hun visitekaartje afgegeven.
Dat de sport inmiddels nauw verbonden was geraakt met het Engelse zelfbewustzijn bleek toen Australië er in 1882 in slaagde om van het Engelse team te winnen. Met enig gevoel voor melodrama plaatste de Sporting Times daags na de wedstrijd een necrologie voor het overleden Engelse cricket. Er werd aangekondigd dat de as van het gecremeerde lichaam naar Australië vervoerd zou worden.
Het vervolg op deze komedie kwam een jaar later toen Engelse cricketers op Australische bodem een match wonnen: de voorzitter van de Engelse cricketbond kreeg van de Australiërs een urn cadeau, met daarin de verbrande resten van een bail (een onderdeel van een wicket,) om mee te nemen naar Engeland.
Testmatches tussen Engeland en Australië worden sindsdien aangeduid als een strijd om 'the Ashes'. The Ashes worden tegenwoordig meestal gewonnen door Australië. In 2005, sleepte Engeland in het Londense stadion The Oval voor het eerst sinds 1987 de overwinning in de wacht. Lang hebben de Engelsen niet kunnen genieten, want een jaar later werden zij overtuigend door Australië verslagen.
Er bestaat ook een WK. om de 4 jaar wordt het wereldkampioenschap cricket gehouden, waarmee begonnen werd in 1975.
Bats
