Partyflock
 
Forumonderwerp · 20204
­ Nederland
hoe ondstaat een achternaam????
 
Ken je klassiekers jongen :-D
Werkzaam bij Partyflock
vraag dat maar aan je papa als het goed is heeft die de zelfde achternaam!
ONTSTAAN VAN NAMEN EN NAAMSAANNEMING
- ALGEMEEN -

Naar schatting komen in Nederland momenteel zo'n 200.000 familienamen voor.
Pas na 1811 (Napoleon) werd het wettelijke plicht een achternaam te voeren. Toen bij keizerlijk dekreet van Napoleon van 18 augustus 1811 iedereen verplicht werd een familienaam te kiezen, zijn er meerderen geweest die een vreemde keuze hebben gedaan. Wellicht hebben ze gedacht, dat het toch van korte duur zou zijn, maar dat is heel anders uitgekomen. Ook drukten velen hun liefde of afkeer voor het vaderland uit bij de naamskeuze.
meer over de volkstelling van 1947

de vaderrol
Van alle mensen ter wereld heeft men slechts met zijn broers en zusters (eventueel halfbroers en halfzusters) de vader gemeenschappelijk. Gaan we één of meerdere generaties terug, dan wordt deze gemeenschappelijke groep groter en groter. Bij ons in Nederland hebben de leden van zo'n groep meestal dezelfde (familie-) naam. Meestal, want een bekend geval, waarbij drie Friese broers bij de verplichte naamsaanneming in 1811, drie verschillende achternamen kozen, leidt tot een uitzondering, evenals omgekeerd het geval is bij adoptie, erkenning bij onnatuurlijk vaderschap en onwettige afstamming, waarbij de moedersnaam wordt gevoerd. Juist in de laatste jaren van de 20e eeuw zien wij, dat het mogelijk wordt een kind (wettelijk) de achternaam van de moeder te geven.

De huidige familienamen zijn nog niet zo oud. Vernoeming van een familie of geslacht was eeuwen geleden alleen weggelegd voor vorstelijke en adellijke personen. De 'gewone' man had meestal geen eigen naam, het was ook niet nodig in het dunbevolkte Nederland. Er waren diverse soorten 'achternamen' of 'toenamen' in omloop.

Grofweg zijn de namen onder te verdelen in:

a. Vadersnamen
b. Beroepsnamen
c. Diernamen
d. Herkomstnamen
e. Kenmerknamen



VADERSNAMEN

Vaak werd iemand genoemd met de naam van de vader, bijvoorbeeld Piet Janszen.
Dit noemen we de zgn. vadersnamen.
Één zo'n vadersnaam kon vele varianten hebben.
Dat de zoon door de naam van de vader nader omschreven werd, is al een zeer oud gebruik dat wij ondermeer uit de bijbel kennen, en wat onze streken betreft, bijvoorbeeld in het oude Hildebrandslied vinden. Hildebrand wordt daar genoemd als Hiltibrand Heribrantes sunu. Het was echter nog geen familienaam; dat werd het pas, wanneer de afstammelingen zich ook Hiltibrands gingen noemen. Patronymica, afgeleid van de voornaam van de stamvader, behoren tot de oudste familienamen.

De afstamming werd in Engeland aangegeven door het achtervoegsel son: Thompson is de zoon van Thomas. De zoon van een Gerald werd Fitz-Gerald doordat men het voorzetsel fitz (van het franse fils?) aanwendde.
Bij de Ieren ging O’ vooraf: O’Connel. Bij de Schotten werd de zoon van Donald: MacDonald, bij de Israëlieten gebruikte men Ben: Ben Goerion, bij de Arabieren Ibn: Ibn Ismael.
En hier, bij ons in Nederland ?

Nederland
In de Middeleeuwen, toen Nederland nog bestond uit verschillende, vrij onafhankelijke gewesten, ontstonden in bepaalde gebieden zeer specifieke namen en toevoegingen.

uitgang -ing / -ink
Zo kwamen in Twente en de Achterhoek de toevoegsels -ing en -ink heel veel voor. Het -ink wil zoveel zeggen als behorende tot. En wel behorende tot die en die familie, boerderij, nederzetting, bezitting.
Jannink had een voorvader Jan, Dirkink een Dirk. In andere streken heetten die Dirksen of Derksen.
De hoeve van Bern of Bren (Bernard) was een Brennink en de opzichter of meier was de Brenninkmeier.

uitgang -a / -ma / -inga
We kennen allemaal de Noord-Nederlandse toevoegingen -a, -ma, -inga,
ook weer met de betekenis behorende of komende van/bij.

uitgang -ert / -er
De uitgang -ert is een verzwaring van -er.
Voorbeelden van dergelijke namen zijn Bruggert, Demmer, Beumer, Brinkert.

uitgang -sen / -s
De uitgang -zoon, -sen, -se werd tot een eenvoudige s, sz of n zoals in Peters, Smits of Smitsz.



DIERNAMEN

Men kon vermeld staan met een diernaam: Koe, De Hond, enz.



KENMERKNAMEN

Men kon bekend zijn, en daardoor vermeld staan met een bepaald (lichamelijk of geestelijk) kenmerk; Scheefnek, De Lange, De Jong, Breebaart, Kloeck.



BEROEPSNAMEN

Men kon vermeld staan met zijn beroep, de beroepsnamen.
Deze groep is tamelijk groot.
Hiertoe worden ook namen gerekend als De Ruyter, Krijgsman, Pelgrom, Taalman, enz.

Niet alleen de voornaam, ook het beroep van de stamvader kreeg soms de genitief. De molenaar of mulder werd de vader van Molenaars, Mulders, Smulders, Smolders. De voorgehechte s verscheen eveneens bij Smeijers, Smeijsters, Smedicus.
Dekkers was de zoon van een rietdekker of leidekker. Ramakers of Rademakers maakten geen Haagse hopjes, maar wielen of wagens, zoals Wagner in Duitsland.



HERKOMSTNAMEN

Een grote groep namen, naast die van de vadersnamen en beroepsnamen, is die van de herkomstnamen; een aanduiding of toevoeging van de plaats van herkomst of bewoning, voor Steenhof(f) de belangrijkste groep.

In de eerste plaats natuurlijk namen als Van Olster, Olster, Olst, enz.
Of men voerde de achternaam van de heer die gediend werd.
Veel familienamen zijn dus afkomstig van de plaats van herkomst van een voorvader. Hij kreeg die naam, bijvoorbeeld, wanneer hij niet meer in die plaats woonde, maar er (door verhuizing) vandaan kwam.
Opmerkelijk is, dat sommige namen veelvuldig voorkomen, andere zelden. Zo treft men dikwijls de naam Van Tilburg, van Velsen, (van) Steenhoven, maar niet zo vaak Van Beverwijk, van Zaandam, (van) Steenhof. Hoe dit komt, is niet zo duidelijk. De emigratie uit sommige plaatsen of regio's zal groter geweest zijn dan uit andere. Ook doordat nieuwe steden of dorpen zich vormden, nadat de familienaam al vast lag.

geografische aanduiding
Ook werden mensen genoemd met bepaalde aardrijkskundige aanduiding van bijvoorbeeld herkomst of bewoning: Van Wijngaarden, Bongerds, Hoeksema, enz.
In deze laatste, grote groep moet ook zeker een deel van het 'Steenhof(f)' geplaatst worden.
Hoewel er vele herkomstnamen in de volksmond verkort of verbasterd zijn, is de aardrijkskundige herkomst meestal nog wel te herkennen.

landen, plaatsen, gouwen, landstreken
Hungerus kwam uit Hongarije, Engelsman uit Engeland, van Gelder uit dat gewest of uit Geldem.
Niet alleen plaatsen, maar ook gouwen of landstreken werden gebruikt als familienaam.
(Bijvoorbeeld De Gooijer, Eijlart van Waterkant, Westfalen of Victor van Friesland, enz.)

buurten, hofsteden, erven
Over de herkomst van namen die naar buurten of hofsteden zijn genoemd is veel minder bekend; toch hebben vele familie’s daaraan hun naam ontleend
Uit een decreet van 1825 betreffende de naamsaanneming blijkt, dat nog in 1825 in sommige streken van ons land velen hun naam eenvoudig ontleenden aan de erven waarop men woonde.
Dat was vooral het geval in Gelderland en meer in het bijzonder in de Gelderse Achterhoek.
Dat aan de gewoonte familienamen te ontlenen aan erven door het Koninklijk Besluit van 8 november. 1825 alleen officieel een eind is gemaakt, zal een ieder ervaren die in de Achterhoek, buiten de dorpskernen iemand wil bezoeken. Met alleen de naam van het erf waar men moet zijn, is een persoon zonder naam moeiteloos te vinden. De gewoonte, personen niet te noemen bij de familienaam, maar naar het erf dat zij bewonen is hier tot op de huidige dag springlevend.
Deze namen worden meestal gevormd door de voornaam achter de naam van het erf te plaatsen.
Wij herkennen deze materie in de beschrijving van de families (Oude-) Steenhof(f) uit Twente.

geaardheid
Naar geaardheid van een stuk land of van water kreeg men namen als Kreupelhout, of Van der Horst. (Horst is een begroeide hoogte). Bij Losser ligt al sinds 933 Binkhorst.

zee, water, meer, loos, moer, veen
De namen afgeleid van zee of meer zijn ontelbaar, Van der Zee, Vermeer, Overmeer enz.
De familienamen Van der Loos, Noordeloos, Leusink, Loosdrecht en Leusden of Loosduinen.
(Een waterloop heet loos). In Twente is Leusink geografisch patronymicum.
Naar moer, moeras, veen, heten vele families, Van der Moer, Van Veen., Noed of node, vanwaar de Utrechtse Neude (was een geul of waterloop).
Namen met rivieren of beken zijn ontelbaar.
Van den Oever is een zeer verbreide naam. Een van Opstal heette naar de gemeenterivier of open plek aan water of misschien schuilplaats voor vee in de weide. En zo zouden we kunnen doorgaan, allemaal geografische herkomstnamen.

loo, maat, weide, zand
De naam Van der Loo komt van 100 (loh), open plaats in een bos, ook moeras of waterloop.
Het meest bekend is hier Loo bij Apeldoorn. En plaatsen eindigend op -lo (Venlo, Tongerlo), of werden tot (meervoud) Loon (Loon op Zand).
Grasland van een bepaalde grootte was een maat of made. Families zijn Van der Maat, Van der Made.
De familienaam Munte komt misschien van mande, meent of mient (gemeenschappelijke weide).
De familie Mol kan naar het dier heten, maar ook naar fijn zand, aarde, zoals in het Mullen te Enkhuizen en Moldeke (nu Mook).
to alexander
hoe kom jij aan deze informatie???
en de naam janssen dan of de graaf?
Artiest ScuL
Janssen = dan Jan's zoon.
de Graaf = zoon van een zeker persoon die graaf was (landsheer op een familie-landgoed)
Goochelen Heuky ;)
pfff, wat houd jou bezig man... :S ;)
 
:O
 
Met mijn achternaam word ik er helaas nog niet wijzer van... :S
laatste aanpassing
ondstaat ??

Ga eerst maar een de kleuterschool afmaken voor je je druk gaat maken over achternamen :D
Een antwoord !

Ik zou het niet weten , misschien hebben mijn ouders een keer aan tafel een naam verzonnen tijdens het eten van Tjap Tjoy.

Vandaar Saiwin Choi !
OKeej alexander , eentje voor jou.

Bouman , waar komt die vandaan?
bou[w]ma[n] komt uit friesland
laatste aanpassing
Ik heb het over BOUMAN ( zonder W )

En vraag niet waar vandaan het komt ( uit nijmegen ) , maar waar het voor staat :P
o dat d8 ik ik heet nmlk bouma met de achternaam en dat komt dus wel oorspronkelijk uit friesland...
Kun je dan ook verklaren tot welke groep mijn naam; RENGELINK behoort?
 
Mock 4 november 2002 12:57
Ik heb het over BOUMAN ( zonder W )

En vraag niet waar vandaan het komt ( uit nijmegen ) , maar waar het voor staat


Alles daarvandaan is per definitie al goed :D