Op een terrasje in het centrum van het idyllische Nijmegen begint het gesprek met Darko. Terloops vermeldt hij dat hij kortgeleden het 'South By South West' festival in Austin bezocht na zes dagen in New York te zijn geweest waar hij draaide op een illegaal feestje in Brooklyn. Als je al zoveel feest en muziekervaringen op je naam hebt staan, welke is je dan bijgebleven? Darko: 'Vaak zijn de eerste ervaringen het heftigst, omdat het zo'n mokerslag is. In Den Haag, waar ik opgroeide, heb ik ook wel toffe muziekervaringen gehad. Dat was echter niet zoals ik het in Groningen ervaarde toen ik daar ging wonen. Ik weet nog dat ik toen begon aan mijn studie en meedeed aan de introductieweek. Ik voelde me in mijn groepje niet echt op mijn gemak, dus na twee dagen ben ik in mijn eentje op stap gegaan. Wat dat betreft zit er in mij wel een einzelgänger, ik heb al snel de neiging om ergens uit te stappen als ik me niet heel erg op mijn gemak voel. Ik kwam bij de Vera terecht, waar de band Neurosis speelde. Dat was zo'n overweldigende ervaring, dat had ik nog nooit live op die manier meegemaakt. Dat was een goede binnenkomer, als zeventienjarig broekie stond ik tussen allemaal punkers en krakers, intens te genieten van wat nog steeds een van de heftigste live bands was die ik ooit gezien heb. Ik was helemaal speechless toen ik dat meemaakte.'
Darko produceert allesbehalve mainstream muziek; zijn livesetjes hebben een hoog abstract gehalte, dat nog best eens een obstakel zou kunnen vormen voor de liefhebber van rechttoe recht aan gebeuk. Moeten er in live situaties veel compromissen gesloten worden om mensen aan het dansen te krijgen? Darko: 'Ik heb live gespeeld maar daar heb ik een beetje afstand van genomen omdat ik dat vrij lastig vind. In het begin voelde ik me in dat soort situaties erg beoordeelt door het publiek. Dan heb je zoiets van: 'ze vinden mijn muziek niet leuk, dus ze vinden mij niet leuk.' Dat valt allemaal wel mee natuurlijk, maar soms werkt het gewoon niet. Live spelen is een stuk lastiger: dat is mijn fantasie en als het niet werkt dan kan je niet zo snel iets anders gaan doen. Ik ben gewoon een stuk flexibeler met draaien en ik doe dat liever. Ik vind heel veel verschillende dingen mooi en tof en ik beweeg in een dj-set graag veel tussen verscheidene sferen en genres. Als je bijvoorbeeld heel ritmisch bezig bent vind ik het fijn om er een melodieuze plaat doorheen te gooien.'
Live spelen is dan misschien weinig aan de orde, Darko's producties zijn de rode draad in zijn leven en hebben een verregaande therapeutische functie. In een interview zei hij ooit: 'Erover praten lukte niet, muziek maken wel.' Hoe werkt dit proces? Darko: 'Sommige gebeurtenissen in je leven daar zijn geen woorden voor, je kan mensen wel ongeveer uitleggen wat het is, maar het gevoel wat je erbij hebt dat is vaak niet daar in te vangen. Ik merkte vaak dat als het een periode heel kut gaat dat dan niks lukt, maar vlak daarna, als het weer de goede kant op gaat en je gaat in de studio zitten dan komen er altijd tracks waar iets in gaat zitten. Op het album staan heel veel nummers die zo tot stand zijn gekomen. Het is niet zo dat ik ellende nodig heb om muziek te maken, maar de tracks die ik zelf het vetst vind zijn wel dat soort nummers. Het grappige is dat mensen die nummers er ook het meest uit kiezen zonder dat ze die achtergrondinformatie hebben. Het zijn vaak de rustigere nummers waar die lading in zit, bij explosieve tracks is dat minder. Maar ook daar is wel een voorbeeld van, in een release die ik vorig jaar deed op 'Perc trax'. In die release zit een soort van afreageren op dat het feit dat ik een hoop dance-muziek veel te braaf vind. Mensen doen elkaar heel makkelijk na, er is een trucje en dan gaat iedereen op dat trucje springen. Zoals de Dubfireschwoosch, de opwellende white noise voor een climax, die heeft hij verzonnen maar iedereen gaat dat vervolgens nadoen. Of toen M-nus populair werd ging iedereen van die Minusachtige platen maken. M-nus is er al, waarom zou je dat na doen? Zelf gebruik ik nooit voorgeprogrammeerde drumkits of geluidenbanken, ik begin altijd blanco, met het streven om niet in hetzelfde format terecht te komen.' Als het op draaien aankomt, kan er voor Darko niet genoeg technologie aan te pas komen. Sinds kort draait hij met Traktor en hij staat op het punt om alles te gaan syncen. 'Ik heb het afgelopen weekend voor het eerst in mijn eentje gedaan op die manier. Met drie a vier decks, en ik ga de Maschine erop aansluiten. Dan wordt het ook ineens een stuk ingewikkelder, je moet dan echt je koppie erbij houden. Ik wil de techniek gebruiken waarvoor het gemaakt is. Op die manier kan je het bijna live maken als het ware live spelen met andermans muziek door gebruik te maken van bijvoorbeeld loops, cue-points in tracks en effecten. Speedy J doet dat bijvoorbeeld op een hele mooie manier, het is bijna kunst hoe hij te werk gaat.' Alhoewel Darko een begenadigd verzamelaar van vinyl is, is hij niet nostalgisch naar oude technieken en waren er weinig morele bezwaren tegen volledig syncen. 'De discussie over digitaal dj'en is interessant om te lezen maar ook volledig kansloos. Mij interesseert het medium niet, alleen maar wat ik uit de boxen hoor. Als mensen een tandenborstel en een bos wortels daarvoor gebruiken dan vind ik het ook prima. Als je vinyl wil draaien moet je lekker vinyl draaien, als je wil syncen moet je syncen. Traktor is voor mij het stabielste en prettigste wat ik tot nu toe heb gebruikt. Cd's voelden ook een beetje als een tussenvorm. Het is aan de artiest om creatief met Traktor om te gaan, en om de juiste plaatjes op te zetten op het juiste moment, daar gaat het toch vooral om. Het is de mens die de machine bediend en niet andersom.'
Als programmeur begon Darko op jonge leeftijd als vrijwilliger bij Simplon in Groningen, de stad waar hij destijds studeerde. Hij stopte er voor met zijn studie en kwam op een gegeven moment tot de conclusie dat programmeren bij Simplon een doodlopende weg was. 'Op een gegeven moment moet er wel schot in te zitten, ook financieel gezien want bij Simplon was het programmeren op vrijwillige basis.Doornroosje was de eerste gelegenheid waar ik geld verdiende, plus het was een club waar ik al jaren tegenop keek. De manier waarop ik bij Simplon programmeerde was grotendeels gebaseerd op hoe er in Doornroosje geprogrammeerd werd. Ger Laning, die voor mij bij Doornroosje programmeerde, was een soort mentor, ik was negentien toen ik in Simplon begon en hij was al veertig. Programmeren in Doornroosje werd voor mij voor het eerst een betaalde baan, waarbij ik veel meer de gelegenheid kreeg om mijn ding te doen. Het was een club die al goed liep, en een internationale reputatie had. In Nederland viel de club misschien niet echt op, maar Roosje was stiekem bij heel veel artiesten heel populair. Dat maakte het qua boeken ook een stuk makkelijker. In Groningen moest ik veel meer overtuigen en Simplon was ook kleiner, maar driehonderd man destijds.'
Alhoewel hij het aanvankelijk nooit verwacht had zo lang vol te houden, werkt Darko inmiddels al bijna elf jaar bij de Nijmeegse club. Wat is het toch dat die tent zo gezellig maakt? Darko: 'Dat zit hem voornamelijk in de mensen en de juiste verhouding tussen de 'drie p's' : programma, publiek en personeel. Alles is heel goed op elkaar afgestemd. De mensen zijn open minded waardoor wij kunnen experimenteren. We zorgen voor dat artiesten zich goed thuis voelen; het personeel is heel vriendelijk, we hebben hele relaxte portiers die nooit echt hard ingrijpen waardoor de sfeer super relaxed en uitgelaten is. Dat is niet overal zo, ik heb het idee dat Nederlanders niet heel uitbundig zijn, als je het vergelijkt met andere landen. In Duitsland of Engeland gaan ze bijvoorbeeld makkelijker los, die laten horen dat ze het tof vinden. Nederlanders laten dat vaak anders zien. Het is overigens wel zo dat als het hier los gaat, het gelijk wel heel hard los gaat. Mijn persoonlijke ervaring is dat het bij Doornroosje vaker voorkomt dan heel veel andere plekken.'Darko is dan wel producer, dj en programmeur, toch komt zijn baan als programmeur op de eerste plaats. 'Ik vind het belangrijk dat ik mijn werk goed doe. Ik weet niet of ik programmeren zozeer het leukste vind, ik vind het sowieso moeilijk om te zeggen wat precies het leukste is. Alles heeft zijn mooie, mindere en leerzame kanten. Ik wil vooral niet te specialistisch zijn, ik denk dat het daarop neerkomt. Als al die verschillende facetten houden het voor mij interessant. Programmeren is mijn vaste baan, dus dat komt altijd op de eerste plek.' Zijn er nog artiesten waar hij van droomt om te eens te boeken? Ongrijpbare grootheden die voor geen goud op je feest komen? Volgens Darko valt dat wel mee: 'Ik had een paar echt persoonlijke helden en die heb ik al geboekt. Net zoals een paar bekende artiesten waarvan ik wist dat het publiek ze echt wilde zien. Maar als het niet realistisch is moet je er ook niet te lang mee bezig zijn, dan wordt het zo'n Don Quichot verhaal. Bovendien vind ik de onderkant veel interessanter, daarom zit ik ook bij Doornroosje. Het is een kleine club dus je komt snel bij aanstormend talent terecht. Dat vind ik een hele interessante fase, artiesten die aan het begin van hun carrière staan. En de onbekende artiesten die ik al signaleer maar het publiek nog niet, kan ik hier koppelen aan iemand die al wel wat bekender is. Zo kan je weer nieuwe helden creëren. Dat hele proces vind ik eigenlijk het leukste van het programmeren.' Voor het aanstormende talent waar Darko het over heeft hoeft hij vaak niet eens ver te zoeken: 'Er zijn hier in Nijmegen ongelofelijk veel dj's die talent hebben en die ook flink aan het produceren zijn. Een aantal daarvan hebben inmiddels internationale releases gehad. Die basis ligt voor mijn gevoel bij Doornroosje en bij Merleyn, een kleine club in het centrum die we er sinds drie jaar bij hebben. De lokale artiesten geef ik voorrang ten opzichte van de rest van Nederland. Zij brengen vriendjes en vriendinnetjes mee, en op die manier creëer je een scene. In Nijmegen is, veel meer dan mensen misschien denken, ontzettend veel animo voor techno, dubstep, house en alles wat daarbij hoort. Sinds ik hier gekomen ben heb ik het steady zien groeien. Af en toe is er een piekje of een dipje, maar het gaat altijd omhoog.'
Sinds Darko als programmeur actief is in Nijmegen is er veel verandert op technogebied. Hij haalde in de jaren dat hij werkzaam is bij Doornroosje verscheidene wereldberoemde dj's als Laurent Garnier, Jeff Mills, Sven Väth, Carl Craig en Paul Kalkbrenner naar Nijmegen. Heeft hij zelf ook het gevoel dat hij Nijmegen naar een nieuw niveau heeft getild? Darko: 'Het is niet aan mij om daarover te oordelen. Ik haal bekende dj's naar Nijmegen waardoor ik een bepaalde status krijg toegedicht, maar zo'n status ambieer ik helemaal niet. Ik merk dat als ik met mensen praat ze me heel serieus nemen. Ik probeer daar heel voorzichtig mee om te gaan en geen belachelijke dingen te zeggen. Stoer doen hoort ook niet bij mij. Ik word er eerder door in verlegenheid gebracht als mensen mij als een soort held zien, omdat ik dat zelf niet zo zie. Ik weet dat sommige mensen dat zo ervaren en ik snap ook best wel waarom, ik ben ook jong geweest en ik heb mijn helden gehad waar het een big deal was als ik ze in real life een hand gaf. Het blijft heel raar om dat andersom mee te maken. Het is een compliment natuurlijk, maar het blijft wel maf. Ik eet ook en schijt ook, zo bijzonder ben ik niet.' Waar veel programmeurs met een cv als dat van Darko vol van zichzelf zouden raken, blijft hij te allen tijde bescheiden. Zoals hij zelf eerder zei zit er een einzelgänger in hem. Botst dat weleens met de muziekwereld? Darko: ' Ja, soms wel. Het sociaal zijn heb ik echt moeten leren. Het zorgt er voor dat ik me soms niet helemaal thuis voel in de muziekwereld. Het is heel vluchtig allemaal, en ik hou zelf van diepgang. Die vluchtigheid vind ik de ene keer heel leuk en gezellig maar als ik zelf niet helemaal in de mood ervoor ben dan vind ik het lastig. Dan ben ik die discopraatjes snel zat. Wat ik ook heel irritant vind is als je midden in een gesprek zit mensen zonder gene inbreken of door heen gaan praten, dat is zo onbeleefd. Ik heb mezelf door de jaren heen aangeleerd om wat duidelijker te zijn als iets me niet aanstaat.'
Als dj en producer zit Darko muzikaal in een hele specifieke hoek, terwijl hij als programmeur van alle markten thuis moet zijn. Een belangrijke les die hij als programmeur heeft moeten leren is dan ook zijn 'liefhebberding' uitzetten. 'Wat ik leuk vindt is niet perse iets wat anderen ook leuk vinden. Je moet daar als programmeur een soort middenweg in zien te vinden. Ik heb een objectieve mening een subjectieve mening; een mening en mijn eigen mening. Als ik ga programmeren probeer ik van bovenaf te kijken wat er leeft en wat ik zelf graag wil pushen en probeer daar een lijn in te vinden. Het mooie van deze stad is dat heel veel dingen die ik zelf vet vind hier ook aanslaan.' Als je Darko moet geloven is Nijmegen de ideale stad voor een programmeur met een dergelijke instelling. Komt dit ook doordat hij met Doornroosje op een eiland zit en er weinig concurrentie is? Darko: 'In de Randstad is het op programmeergebied misschien wat meer eten of gegeten worden, maar dat hoort ook bij een grote stad. Er gebeurt daar veel meer en alles zit veel meer gecentreerd. Ik ben blij dat ik hier een beetje geïsoleerd zit, en buiten dat hele 'politieke' gebeuren val. Alleen met de festivals die ik programmeer, Free Your Mind en Rockit Open Air, krijg ik daar wat meer mee te maken. Maar dat is natuurlijk ook een heel ander niveau, daar moeten we tussen de tien en twintigduizend mensen trekken. Dan kan je niet dezelfde artiest vier keer in een maand op verschillende festivals in Nederland neerzetten. Voor programmeurs onderling is het belangrijk om goed te communiceren, daar voorkom je een hoop problemen mee. Als mensen niet praten maar wel problemen hebben dan loopt het vaak uit de hand. Er zijn zoveel artiesten, de keuze is gigantisch. Je kan je focussen op artiesten die je niet kan hebben, maar je kan er ook voor kiezen je te focussen op de namen die je wel kan krijgen.'
Darko heeft, naast Doornroosje van artiesten voorzien, ook de taak om de toonaangevende festivals Rockit en Free Your Mind samen met Hidde Pluymert en Cliff De L'Isle te programmeren. Er is de laatste tijd veel kritiek op festivals, het is te duur, niet goed georganiseerd, of juist te goed georganiseerd. Hoe ga je om met dit soort kritiek? 'Ik probeer het te filteren. Het werkt ook de andere kant op, dat mensen het helemaal fantastisch vinden, maar dat kan ook een te rooskleurig beeld zijn. Als de kritiek terecht is dan moet je er iets aan doen. Het is een constant leerproces waarbij je rekening met je publiek moet houden. Je moet echter, vooral op het internet, goed opletten welke kritiek je serieus neemt. Mensen gaan elkaar snel napraten, als er veel mensen negatief zijn, dan valt me op dat op een gegeven moment bijna niemand meer iets positiefs durft te zeggen. Op Partyflock zie je dat als de kritieken op een gegeven moment voornamelijk rood zijn dat er weinig groens meer bij komt. Andersom ook, als iedereen het fantastisch vindt, schrijven mensen die het minder vonden het vaak maar niet op. Ik trek me de kritieken allemaal niet te persoonlijk aan, je moet het ook als je werk kunnen zien en het los kunnen koppelen. Je moet als organisatie sorry durven zeggen als je iets slecht hebt geregeld. Daar zit helemaal geen schande in ofzo.' Naast zijn bejubelde, veel geremixte cd Balans die in 2009 uitkwam is er sinds oktober vorig jaar ook sprake van een label genaamd Balans. Darko heeft daarnaast sinds 2003 een label genaamd Wolfskuil Records, welke hij sinds drie jaar alleen runt nadat mede-eigenaar Ger Laning het te druk kreeg met een andere baan. Vanwaar de keuze om nog een label op te zetten? Darko: 'Op een gegeven moment had ik zoveel muziek liggen dat ik een jaar vooruit zat te plannen. Dat werd een beetje teveel van het goede, maar ik kon het ook niet laten liggen. Het viel me op een gegeven moment op dat ik best wel veel ouderwetse techno, house en acid dingen ertussen had zitten, en daarin vond ik de lijn voor het nieuwe label. Ik vind het ook wel bij deze tijd passen, er wordt veel teruggekeken en teruggegrepen naar oude genres. Op Resident Advisor noemen ze dat 'permanent retro', ik vind dat een mooie omschrijving. Het nieuwe label heeft dat als rode draad. Een beetje terug naar vroeger, naar de tijd die mijn gevoelige periode was. Het past ook wel een beetje bij de Berghain sound die nu actueel is: wat introverter en rauwer in een nieuw jasje. Dat geluid is representatief voor Balans.'
Op Balans is reeds een EP uitgebracht, de abstracte beukplaat 'Karakter' van Dimi Angélis en Jeroen Search. Liggen er veel dingen in het verschiet? 'Absoluut, meerdere, hele gevarieerde releases. binnenkort komt er Braziliaanse acid house aan. Daarna volgt een Ier die dubtechno maakt. Voor mij zit er wel een lijn in, het grijpt allemaal terug naar de jaren negentig. Een soort nostalgisch, 'back to the roots' idee. Soms moet je terugkijken om weer verder te kunnen. Ik vind het erg interessant dat jonge artiesten die weinig uit die periode mee hebben gekregen omdat ze nog te jong waren wel dat gevoel van toen weten te vertalen naar nu. Je hoort dat ze de geschiedenis kennen. Ze hebben er een eigen draai aan weten te geven waardoor het heel goed in het nu past. Daarom blijven sommige geluiden ook nooit vervelen, zoals ravegeluiden of oude 303's of 909's, alleen de context waarin het geplaatst wordt is anders, en dat is heel interessant. Ik heb nu acht releases gepland voor Balans, en de tweede komt volgende week uit.'Houdt hij met de tientallen verantwoordelijkheden die hij in de muziekwereld heeft nog een beetje tijd over voor zichzelf? Darko: 'Ik ben altijd met muziek bezig, ik sta ermee op en ga ermee naar bed. Inmiddels wel minder dan zeven dagen per week. Op zondag en maandag ben ik vrij, dat is mijn weekend. Ik doe dan nog steeds wel dingen, maar meer relaxte dingen als podcasts maken of zoals nu een interview doen. Maar ik kan niet niks doen, dat is onmogelijk voor mij.' Met de vele releases die in het verschiet liggen, de zomer die eraan komt met Free Your Mind en Rockit Open Air, de geplande gigs en Doornroosje waar elke week weer een headliner moet staan, zal hij voorlopig wel even bezig blijven. Wellicht reden om een keer buiten je boekje te gaan, af te reizen naar het verre Nijmegen en waar te nemen hoe de dansscene daar, mede dankzij Darko Esser, in een gestaag tempo steeds vetter wordt.
