zoals ik al aangaf in de discussie in het andere onderwerp. de officiële verklaring van nasa:
Buitenaardse opwarming
Milieu - Sterrenkunde
Door: Marcel Crok
De ijskappen op Mars smelten, delen van Jupiter zijn tien graden opgewarmd, Neptunus' maan Triton is ook opgewarmd en zelfs Pluto is licht opgewarmd de laatste jaren, als je -230oC in plaats van -232oC tenminste 'warmer' wilt noemen. Kortom, global warming lijkt ook buiten de aarde aan de orde van de dag in ons zonnestelsel.
Al neemt de commotie over het aardse CO2 soms hysterische vormen aan, al is het opwarmend effect van CO2 nog niet zo goed bewezen als het IPCC doet voorkomen, de vraag blijft of het zinnig is om andere planeten in die discussie te betrekken.
De recente aandacht voor opwarmende planeten begon met een online nieuwsbericht van National Geographic, met als kop 'Smelten Mars duidt op opwarming door zon en niet door de mens'. Het stuk baseerde zich voornamelijk op Khabibullo Abdussamatov, de directeur van het Pulkovo Observatorium in St. Petersburg, die stelt dat de 'langetermijntoename in zonnestraling zowel de Aarde als Mars opwarmen.'
Een recente aanleiding voor zijn uitspraken had Abdussamatov niet, want hij baseerde zich op data van Nasa uit 2005. Die wezen uit dat de uit CO2-ijs bestaande zuidpool van Mars tussen 1999 en 2005 inderdaad aan het smelten is.
Benny Peiser, een sociaal antropoloog verbonden aan de Liverpool John Moores University, die al jaren een dagelijkse elektronische nieuwsbrief samenstelt over asteroïden, klimaatverandering en andere potentieel apocalyptische onderwerpen, besloot daarop de berichten over opwarmende planeten van de afgelopen jaren op een rijtje te zetten. De koppen liegen er niet om: solar system warming? Global climate change on Jupiter. Pluto thought to be warming up. Tegen de website LiveScience vertelde Peiser: 'Ik denk dat het een intrigerende coïncidentie is dat er opwarming is geconstateerd op een aantal zo diverse planeten in ons zonnestelsel'. Maar zo voegde hij er aan toe, 'misschien is het gewoon stom toeval'.
Wonderbaarlijk
Laten we de opwarmende planeten eens langs lopen, te beginnen met Mars. Het recente smelten van de zuidpool is gefotografeerd en onomstreden. Volgens Michael Malin, een van de makers van de Mars Orbiter Camera, is de snelheid waarmee de afname plaatsvindt 'wonderbaarlijk'. 'Mars bevindt zich in een periode van global warming en we weten niet waarom', liet hij in een interview weten.
Een andere Nasa-onderzoeker, Jeffrey Plaut, laat doorschemeren waar hij en collega's het antwoord zoeken: 'We denken dat de opwarming veroorzaakt wordt door baanveranderingen.'
Een artikel van Steinn Sigurdsson op de weblog
www.realclimate.org distantieert zich van Malin. Uit modellenwerk van Nasa (er bestaat een heus Mars General Circulation Model, vergelijkbaar met de GCM's waarmee het klimaat op Aarde gemodelleerd wordt) zou namelijk blijken dat de opwarming van de zuidpool een regionaal fenomeen is. Er is dus helemaal geen sprake van global warming op Mars. Ook wijst Sigurdsson op de vele stofstormen die de rode planeet teisteren. Volgens hem kan de gemiddelde temperatuur op Mars jaarlijks vele graden variëren, afhankelijk van de activiteit van deze stormen.
De zuidpool van Mars.
Dan Pluto (sinds vorig jaar officieel geen planeet meer), dat volgens onderzoekers van MIT in Boston ook een proces van global warming doormaakt. De atmosferische druk (vooral stikstof) nam tussen 1989 en 2002 met een factor drie toe, wat betekent dat stikstofijs verdampt is. Het moet gaan om zo'n twee graden opwarming, aldus de onderzoekers, die zich baseren op slechts twee metingen. Ze wachten tot Pluto voor een ster staat en meten dan hoe het licht van de ster geblokkeerd wordt. Door dit op verschillende momenten te doen (in dit geval 1988 en 2002) kunnen ze dichtheid, druk en temperatuur van Pluto's atmosfeer berekenen.
Juist in 1989 stond Pluto het dichtst bij de zon. Astronoom David Tholen van de University of Hawaii, liet in het persbericht van MIT weten dat het niet vreemd is dat Pluto nu nog opwarmt. 'Er is tijd nodig om materiaal op te warmen, daarom is het op aarde ook pas om 2 of 3 uur 's middags het warmst en niet om 12 uur, wanneer de zon het felst is. Omdat Pluto's jaar 250 aardse jaren duurt, is dertien jaar vergelijkbaar met 1.15 uur in de middag op aarde. De opwarming kan nog wel dertien jaar voortduren', aldus Tholen.
Over Jupiter, tenslotte, zou de Nederlandse planetenonderzoekster Imke de Pater (onlangs nog gastdocent aan de TU Delft) volgens de Canadese krant de National Post gezegd hebben dat delen ervan zes graden warmer zijn dan enkele jaren geleden. Telefonisch laat De Pater weten dat er op enkele Amerikaanse overheidssites gesuggereerd werd dat zij vanwege de bevindingen op Jupiter de aardse global warming quatsch zou vinden. "Maar dat is absolute onzin. Ik denk niet dat de veranderingen op Jupiter ook maar iets met de zon te maken hebben", aldus De Pater.
De Voyager-missie eind jaren zeventig maakte duidelijk dat de polen op Jupiter ongeveer net zo warm zijn als de evenaar. "Jupiter is geen vaste planeet en heeft net als de zon een sterke interne warmtebron. Een vergelijking met de Aarde is daardoor sowieso lastig. Door instraling van de zon warmt de evenaar op Jupiter sterker op dan de polen. We denken dat die warmte verspreid wordt door de extreme stormsystemen die de planeet kent."
Het grootste (omvang van de aarde) en bekendste stormsysteem is de Grote Rode Vlek op 41 graden zuiderbreedte. Vorig jaar ontdekte een amateur sterrenkundige een tweede rode vlek op Jupiter, niet ver van de al lang bekende grote rode vlek. Vanuit het Keck Observatorium op Hawaï bekeken De Pater en collega's de nieuwe vlek, rode vlek jr. genoemd. "Die nieuwe vlek is een groot stormsysteem, ontstaan door het samensmelten van drie kleinere stormsystemen. Volgens mijn collega Phil Marcus, die modelberekeningen doet, zal de nieuwe vlek warmteuitwisseling tussen de equator en de polen verhinderen. Daardoor zouden de polen wel eens tien graden kouder kunnen worden dan de equator."
Sinds kort zien astronomen op Jupiter de Rode Vlek jr.
Niks zes graden opwarming dus, maar gewoon een heel andere verspreiding van warmte, die niet te koppelen is aan geringe variaties in zonnestraling. De Pater zag onlangs pas de documentaire van Al Gore, die diepe indruk op haar maakte. "Vooral het feit dat de CO2-toename nu zoveel sterker is dan in duizenden jaren hiervoor. Praktisch gezien betekent dat wat mij betreft dat we snel maatregelen moeten nemen om de CO2-uitstoot te beperken."
De vraag in hoeverre de zon de aarde heeft opgewarmd sinds de Kleine IJstijd is nog steeds relevant, maar het lijkt beter om de buren erbuiten te laten.
NB: De vermelde externe hyperlinks in dit artikel zijn door de redactie zorgvuldig gecontroleerd op juistheid. Mocht een link niet werken, dan heeft de webmaster van de betreffende site de pagina verplaatst of verwijderd zonder ons daarvan in kennis te stellen.