Overleven met een duister tintje

Het is een normale doordeweekse dag. Volwassenen gaan aan het werk, kinderen naar school. Het is een rustige dag. Ik zit in mijn lokaal te luisteren naar de geschiedenisverhalen van meneer Menkings. Ik denk na over de fijne tijd die ik in het weekend heb gehad met mijn vrienden en vriendinnen bij het zwembad. De glijbaan die we overspoelde. Het water dat over de traptreden gleed. Het in de zon glinsterende water dat op de trap zo glad was dat er bijna niemand meer door naar boven kon lopen. Of toen Marcel zo hard van de duikplank sprong dat.. – BAM! – de deur zwaait open en in de opening staat Anton. Een stille jongen die altijd wel aardig was, maar nooit opviel in de klas. Hij heeft een vreemde blik op zijn gezicht. Hij ziet er moe uit, maar tegelijkertijd ook boos en een tikkeltje verward. Door zijn donkere kleding is de zwarte Beretta 92Fs mij in eerste instantie niet opgevallen. Het gebeurt allemaal in een fractie van een seconde, zijn arm tilt het wapen op een manier omhoog zoals ik het nog nooit eerder heb gezien. De beweging laat hem lijken op een robot die een opdracht uitvoert.

Dan gebeurt het. Het gedreun van het ontvlammende kruit, de flitsen van het vuur, het geluid van de vallende hulzen. Het geweld. Een voor een zie ik uit ruggen, achterhoofden en armen van klasgenoten bloed schieten. In een ogenblik wend ik me tot Anton. De levenloze uitdrukking op zijn gezicht die ik nog net op dat laatste moment kan zien. Wat bezielde hem? Wat hebben wij hem ooit fout gedaan? Waar komt dit alles vandaan? Wat is er aan de hand? Dan zie ik mezelf recht in de loop kijken van zijn zwarte ijzeren constructie van getemde destructie. Met de zoveelste harde knal eindigt mijn levenspad in een paar honderdste milliseconden. Een stukje metaal van 9 millimeter schiet recht tussen mijn ogen mijn hersens in. Ik merk er niks van. Ik ben al weg.

Het is een buitengewone gebeurtenis op een alledaagse dag. Een gebeurtenis waar we daadwerkelijk pas bij stil staan op het moment dat het ook echt gebeurd. Maar waar komen deze gebeurtenissen vandaan? Is het de aard van het beestje? Een slechte jeugd, aandacht tekort? Of is er toch meer aan de hand?

Moord, verkrachtingen, mishandelingen en ga zo maar door. Allen aan de orde van de dag. Het is zo “gewoon� geworden, dat we er eigenlijk niet eens meer echt gigantisch naar om kijken wanneer we er wat over horen. But then again, are we to blaim? Het is tenslotte niet bij te houden. Of we nou willen of niet, de tijd gaat verder.

Kijk een willekeurige aflevering van opsporing verzocht en er zijn genoeg dingen te zien waar menig mens steeds meer mee in aanraking komt. Personen die zonder enige reden na het uitgaan in elkaar worden gebeukt, met als reden een uitlaat voor agressie, of drankmisbruik. Winkels die worden overvallen, om een beetje geld buit te maken voor statusverrijking binnen de groep. Oma’s bij wie wordt ingebroken voor wat sieraden. (minderjarige) Meisjes die ’s avonds op weg naar huis van hun fiets worden gerukt en bruut worden verkracht in de bosjes, omdat iemand geen controle meer over zichzelf had.

Moordenaars als Ted Bundy, verkrachters als Marc Dutroux, zijn toch zeker geen onbekende namen in de geschiedenis. En in de loop der tijd zijn er veel psychologische onderzoeken gedaan naar moordenaars en verkrachters van dit kaliber (en kleiner). Onderzoeken naar de oorzaak van de ellende. Wat iemand er toe aanzet om gruweldaden uit te voeren. Gelukkig toont wetenschap verschillende bewijzen, zowel op fysiek (hersens) als op psychologisch gebied. Maar wat is het toch precies dat de mens zo kan omvormen tot een monster?

Sinds het begin der tijden hebben organismen de drang gehad om te overleven. Mensen, dieren, insecten, in feite alle levende organismen. De een zijn dood is tenslotte de ander zijn brood. Instinct en drang kunnen de oorzaak zijn dat iemand iets doet, wat niet in het “normale� straatje past. Dus is het dan menselijk om iets onmenselijks te doen?

Het is onmogelijk om bij te blijven met alle ellende in de wereld. Reikend van kleine situaties van het stelen van een potje haargel bij de Etos, tot relatief grote situaties als oorlogen en alle ellende die deze met zich mee brengen. Het is onmogelijk om hier een verhaal met een duidelijke betekenis om heen te breien, maar het is goed om er zo nu en dan even bij stil te staan. Want zolang er leven bestaat, zal er ook altijd ellende bestaan. Tenslotte is er zonder het slechte, geen goed. De sinistere kant van het overleven. De duistere kant van het evenwicht.