ze zijn roze en hebben een vlindertje voorop staan en een r met een rondje eromheen achterop..... iemand ervaring
De vlinder
De vlinder is een van de mooiste insecten die er bestaat. Opvallend zijn de grote vleugels. Veel mensen zijn onder de indruk van de mooie kleuren. In elke tuin horen vlinders.
De vlinderfamilie
Alle vlinders bij elkaar worden in het Latijn Lepidoptera genoemd. Dit betekent 'vleugels met schubben'. Er zijn wel meer dan 160.000 verschillende soorten. Deze grote groep is op een aantal manieren in kleinere groepen op te delen. Geleerden zijn er niet uit wat de beste manier is. De bekendste indeling is die in dagvlinders en nachtvlinders. Dagvlinders zijn kleurig. Ze bewegen vooral overdag. Nachtvlinders hebben sombere kleuren. Ze vliegen 's nachts. Het grootste verschil zijn de antennes op hun kop. Dagvlinders hebben steeltjes met een knopje erop. Vlinders met andere antennes zijn nachtvlinders. De meeste vlinders zijn nachtvlinders. Maar 25.000 vlinders zijn dagvlinders.
Van ei tot rups tot pop tot vlinder
Het leven van de vlinder bestaat uit vier fases. Hij begint als eitje en wordt daarna een rups. Deze rups wordt een pop. Uit deze pop komt de volwassen vlinder. Hoe lang de fases duren verschilt per soort. Alles kan een paar weken duren, maar ook een paar maanden. Zijn leven begint dus als eitje. Dit eitje komt uit. Uit het eitje kruipt dan de rups. Deze rups eet heel veel. Hij wordt daardoor steeds groter. Zijn huid rekt niet mee. Daarom moet hij af en toe vervellen. Hij krijgt dan een nieuwe huid die iets ruimer zit. Dit gebeurt vier of vijf keer. Als hij groot en dik genoeg is, gaat hij verpoppen. Hij krijgt dan een hard velletje. Hij zit in een soort tonnetje. Sommige rupsen spinnen een lange draad om zich heen. Dat wordt een cocon genoemd. Binnenin de cocon verpopt de rups zich. Sommige soorten doen hier een week over. Andere soorten wel 6 maanden. Het lijkt alsof hij dood is, maar dat is niet zo. Er gebeurt juist van alles. Je zou kunnen zeggen: gesloten wegens verbouwing. Na een tijdje barst de pop open. De vlinder kruipt eruit. De vlinder pompt zijn vleugels op met bloed en lucht. Hij laat zijn vleugels een uurtje drogen. Daarna vliegt hij weg. Nu kan alles weer opnieuw beginnen.
Hoe ziet de vlinder eruit?
Het lijf van een vlinder bestaat uit drie stukken. Dit zijn de kop, het borststuk en het achterlijf. Aan de kop zitten een roltong, twee facetogen en twee antennes. De roltong is net een rietje. Het is een lange, holle buis die opgerold kan worden. Een facetoog bestaat uit honderden zeshoekige oogjes. Met deze ogen kan hij goed bewegingen zien. Ook ziet hij goed gekleurde bloemen. Met de antennes ruikt de vlinder. Nachtvlinders hebben betere antennes dan dagvlinders. Ze kunnen zo goed ruiken dat ze soms op kilometers afstand een soortgenoot ruiken. Aan het borststuk van een vlinder zitten twee paar vleugels en drie paar poten. Op de vleugels zitten veel kleine schubben. Deze zijn hol. Er zit een kleurstof in. Dit wordt pigment genoemd. Hierdoor ontstaan de mooie kleuren en patronen op de vleugels. De vleugels zelf zijn doorzichtig. In het achterlijf zitten de meeste organen van de vlinder.
Vlinders kun je vooral herkennen aan de vleugels. Ze verschillen in grootte en kleur. Eén van de grootste vlinders ter wereld is de Atlasvlinder. Met uitgeklapte vleugels kan hij wel 30 centimeter breed zijn. De kleinste vlinder is maar 1,4 millimeter breed. Met de kleur kunnen twee dingen aan de hand zijn. De vlinder wil opvallen of juist niet. Om niet op te vallen voor vijanden maken veel vlinders gebruik van camouflage. Een voorbeeld hiervan is de bladvlinder. Met gesloten vleugels is hij niet te onderscheiden van een dood blaadje. Zodra hij zijn vleugels openslaat verschijnen er prachtige blauwe en oranje kleuren. Ook andere vlinders camoufleren zich met schutkleuren. Vaak is vooral de onderkant van de vleugels gekleurd met schutkleuren. Wanneer een kleurige vlinder wordt achtervolgd, gaat hij ergens zitten. Hij klapt zijn vleugels dicht. Hierdoor zijn alleen de schutkleuren te zien. De vijand kan hem nu niet meer zien. Een andere manier om zichzelf te beschermen is mimicry. Dit spreek je uit als 'miemiekrie'. De vlinder heeft bijvoorbeeld stippen op zijn vleugels die lijken op uilenogen. Vijanden zijn bang hiervoor. Ze durven daarom niet aan te vallen. Of de vlinder heeft expres dezelfde kleuren als een andere, giftige vlindersoort. Vijanden weten dat vlinders met bepaalde kleuren giftig zijn. Een niet-giftige vlinder met dezelfde kleuren wordt dan toch met rust gelaten. Rupsen en poppen gebruiken dezelfde manieren om zich te beschermen. Rupsen hebben schutkleuren. Of ze zijn giftig met felle kleuren. Veel rupsen hebben gemene stekels. Sommige spuiten een vies gif wanneer er gevaar dreigt. De grootste rups van Midden-Europa is van de doodskopvlinder. Deze kan 15 centimeter lang worden. Hij kan allerlei kleuren hebben. Veel poppen lijken op blaadjes, takjes of poep. Hierdoor zijn ze onzichtbaar voor vijanden.
Waar woont de vlinder?
Vlinders komen bijna overal ter wereld voor. Als er maar planten zijn. Dan kunnen vlinders er leven. Sommige plekken zijn te koud. Bijvoorbeeld de noordpool en de zuidpool. Vlinders vinden warme gebieden het fijnst. De meeste vlindersoorten leven daarom in de tropen. Elke soort heeft zijn eigen voorkeur voor warmte en planten. Een vlinder kan alleen ergens leven als zijn favoriete plant op die plek groeit.
Wat eet de vlinder?
Wanneer een rups uit zijn ei kruipt, eet hij eerst de resten van het ei op. Daarna eet hij het blad waarop hij zit. Meestal houdt een rups vooral van een bepaalde plant. De eitjes zijn expres op zo'n plant gelegd. Sommige rupsen eten geen planten. Ze eten meel, wol of appels. Een rups eet per dag bijna net zoveel als zijn eigen gewicht. Als hij dik genoeg is, wordt de rups een pop. Een pop eet niks. Uit de pop komt een vlinder. Een vlinder drinkt meestal nectar. Deze zuigt hij uit een bloem met zijn roltong. Nachtvlinders kunnen goed ruiken. Ze komen daarom op de geur van een bloem af.
Dagvlinders komen meer af op de kleur. Een vlinder proeft niet met zijn tong. Hij proeft met de haartjes aan zijn voorpootjes. Als een vlinder op een bloem landt, proeft hij meteen of deze lekker is.
Hoe leeft de vlinder?
Gemiddeld leven vlinders een week of drie. De Atlasvlinder leeft maar heel kort. Hij leeft hooguit vijf dagen. Andere vlinders kunnen wel 130 dagen oud worden. Het lijkt alsof ze zomaar rondvliegen, maar dat is niet waar. Ze zijn altijd ergens mee bezig. Ze zijn bijvoorbeeld op zoek naar eten. Of ze zoeken een andere vlinder om mee te paren. Sommige vlinders trekken weg wanneer het te koud of te warm wordt. Net als sommige vogels. Een voorbeeld zijn de monarchvlinders. Deze trekken naar het zuiden. Daar overwinteren ze. Hun kinderen trekken later weer terug naar het noorden.
Jonge vlinders
Het diertje is volwassen als hij een vlinder is geworden. Mannetjes en vrouwtjes gaan dan op zoek naar elkaar. Vrouwtjes verspreiden een geurtje om een mannetje te lokken. Als ze elkaar hebben gevonden, paren ze. Het vrouwtje gaat daarna op zoek naar een plek om eitjes te leggen. Dit moet de juiste plant zijn. Hij moet eetbaar zijn voor de rupsen van haar soort. Ze proeft met haar voorpootjes of de plant geschikt is. Op zo'n plant legt ze honderden eitjes. En dan begint het hele verhaal weer opnieuw.
Vijanden van de vlinder
Vlinders hebben in alle fases van hun leven veel vijanden. Eieren, rupsen en poppen worden veel gegeten. Ze worden gegeten door muizen, egels, vogels en roofinsecten. Roofinsecten zijn kevers, wespen, mieren en roofvliegen. Ook vlinders hebben veel vijanden. Vogels eten dagvlinders. Spinnen en vleermuizen eten nachtvlinders. Ook de mens is een grote vijand. Vroeger vingen verzamelaars duizenden vlinders. Tegenwoordig maken mensen liever foto's. Hiervan gaan ze niet dood. Gevaarlijker is nu het kapot maken van het leefgebied van de vlinder. Zijderupsen hebben een extra probleem. Van de cocons van de zijderups wordt de stof zijde gemaakt. Hiervoor worden zijdepoppen gekweekt. Ze worden in kokend water gegooid. De zijden draad wordt afgewikkeld. Hierna wordt er draad van gemaakt. Een cocon kan wel 1 kilometer zijdedraad opleveren! Vlinders kunnen zelf schadelijk of juist nuttig zijn. Nuttig zijn ze voor het bestuiven van bloemen. Rupsen van de cactusmot kunnen gebruikt worden bij het bestrijden van cactussen. Vlinders kunnen ook schadelijk zijn. Sommige rupsen eten planten die als voedsel voor mensen worden gekweekt. Sommige motten eten voorraden voedsel die in pakhuizen liggen. De rups van de klerenmot eet wollen kleding. Vaak is het niet duidelijk of vlinders nou schadelijk of nuttig zijn. Wel kun je zien aan de aanwezigheid van vlinders of het goed of slecht gaat met een gebied. Vlinders kunnen alleen leven in gebieden waar het goed gaat met de natuur.
Vlinders in Dierenpark Emmen
In Dierenpark Emmen is sinds 1985 een vlindertuin. Het is de grootste vlindertuin van Europa. Er vliegen 1500 vlinders rond. In Dierenpark Emmen wonen vooral Zuid-Amerikaanse en Zuid-Aziatische vlinders. Afrikaanse vlinders voelen zich er niet zo thuis. Een aantal bijzondere soorten zijn:
• De Atlasvlinder. Deze leeft als vlinder slechts vijf dagen. Hij eet en drinkt niet. Hij heeft op de uiteinden van zijn vleugels vlekken zitten. Deze lijken op slangenkoppen. Hiermee schrikt hij vijanden af.
• De Glasvleugelvlinder. Deze is doorzichtig. Hij valt daardoor minder op voor vijanden.
• De Uilvlinder. Hij heeft op zijn vleugels vlekken die op uilenogen lijken. Hiermee schrikt hij vijanden af.
• De Morpho. Deze vlinder heeft een mooie, glimmende, blauwe kleur aan de bovenkant van zijn vleugels. Deze kleur ontstaat door pigment. Maar het ligt ook aan hoe de schubben liggen. Door de schubben breekt het licht. Hierdoor ontstaat de weerschijnkleur. Zelfs als hij dood is, blijft hij mooi. Dit terwijl andere vlinders vaak verbleken. Aan de onderkant van de vleugels heeft hij schutkleuren en ogen.
• De passiebloemvlinders. Deze vlinders zijn goed te herkennen. Ze hebben smalle vleugels en lange antennes. Ze zijn heel kleurig. Ze zijn felrood, geel en zwart. Soms zijn ze ook een beetje blauw, wit en geel. De felle kleuren vertellen hun vijanden dat ze giftig zijn. Ze worden daarom met rust gelaten. Daarom kunnen ze langzaam vliegen.
De vlindertuin is een echt tropisch regenwoud. Er zijn veel tropische planten en beekjes. De tuin wordt verwarmd. Overdag is hij 25 graden. 's Nachts is hij 20 graden. Dit is de temperatuur die de vlinders die in de tuin wonen fijn vinden. In een ruimte achter de schermen worden vlinders gekweekt. Elke dag komen er 70 uit de pop. Voor de eitjes staan er 1600 speciale planten in de tuin. Hier kunnen de vlinders eitjes op leggen. Als dit gebeurt, worden deze weggehaald en in een andere ruimte gezet. De rupsen kunnen zich dan volvreten. Wanneer het poppen zijn geworden, worden ze opgehangen in de 'poppenkast'. Deze staat in de vlindertuin. De vlinders kruipen in de kast uit hun pop. De bezoekers kunnen zo goed zien hoe dat gaat. Er worden ook poppen gekocht in tropische landen. Die komen dan per post naar Emmen. Vervolgens worden ze hier vlinders. En dan maar hopen dat de soort zichzelf in stand houdt in de tuin. De vlinders drinken nectar uit verschillende tropische bloemen. Maar ze drinken ook honingwater uit plastic kunstbloemen en sap van overrijp fruit.
Ongewenste beestjes zoals spinnen, witte vlieg, spint en luizen komen ook voor in de vlindertuin. Deze zijn gevaarlijk voor de vlinders. Ze kunnen niet met gif worden bestreden. Dan zouden de vlinders ook doodgaan. Daarom wonen er in de tuin sluipwespen, roofmijten, lieveheersbeestjes, kolibries en Chinese vechtkwartels. Deze eten de ongewenste dieren wel, maar laten de vlinders met rust.
Wist je dat...
• ... in Nederland 60 verschillende dagvlindersoorten leven? 20 hiervan worden bedreigd.
• ... sommige pijlstaartvlinders heel snel kunnen vliegen? Ze kunnen wel 40 kilometer per uur halen.
• ... het mannetje van de nachtpauwoog heel goed kan ruiken? Hij kan vrouwtjes ruiken op een afstand van 11 kilometer!
• ... een aantal subtropische motten de tranen van veedieren drinken? Ze gaan dan in de buurt van het oog zitten. Dan zuigen ze het traanvocht weg.
• ... sommige motten zelfs bloed drinken uit open wonden? De vampiermot maakt het nog bonter. Deze maakt de wonden zelf! Hij steekt met zijn harde, korte roltong door de huid van een groot zoogdier. Vervolgens zuigt hij een beetje bloed op.
• ... een soort pijlstaartvlinder die leeft op Madagaskar (Afrika) de langste roltong heeft? Deze is wel 28 centimeter lang. Hiermee kan hij bij de nectar van een bepaalde soort orchidee.
• ... de monarchvlinder ontzettend vies en giftig is? Vogels die hem opeten beginnen meteen te kokhalzen.
• ... de meeste soorten vlinders in Zuid-Amerika leven? Zo hebben onderzoekers eens 1209 verschillende dagvlindersoorten in een gebied van 55 vierkante kilometer gevonden. In heel Europa komen maar 380 dagvlindersoorten voor.
• ... de rupsen van processievlinders iets heel bijzonders doen? Ze gaan 's nachts met zijn allen in lange rijen op zoek naar eten.
• ... je er zelf voor kunt zorgen dat er veel vlinders in je tuin zitten? Zorg voor veel bloeiende planten en kruiden. Daarnaast moet er ook beschutting en zon zijn.
Moeilijke woorden
Camouflage: vorm en kleur aannemen van de omgeving, waardoor je iets minder goed zichtbaar bent.
Cocon: omhulsel waarin sommige rupsen gaan zitten om zich te verpoppen.
Mimicry: het lijken op een giftige vlinder of een tak of dor blaadje.
Pigment: kleurstof.
Schutkleur: zelfde kleur als de omgeving, waardoor je het niet goed kan zien.
Trek: het heen en weer verhuizen van sommige dieren naar andere gebieden. Dit omdat het ergens te koud of te warm is geworden door de winter of de zomer.
goed bezig 
