Kijk naar mij!

“In the future everyone will be famous for fifteen minutes� zei de grote kunstenaar Andy Warhol ooit. Sinds de industriële revolutie in 1860 opgang kwam, zijn de mensen in de wereld meer op zichzelf dingen gaan doen. Met uitvindingen als de mobiele telefoon en internet is de bal van het individualisme pas echt gaan rollen.

Gemakkelijk contact zoeken met onbekende mensen via chat-sites, even snel je vrienden aanspreken via SMS/ICQ/MSN Messenger etc. en niet te vergeten die websites voor mensen die moeite hebben met het vinden van een partner (of moeite hebben met het vast houden van de huidige partner; secondlove.nl?). Websites; je kunt het zo gek niet verzinnen of ze bestaan wel. Ontelbare blogs en fora waar iedereen de mogelijkheid heeft om zijn of haar stem te laten horen. Filmpjes op Youtube van mensen die wel honderd keer hard op muil gaan. Reportages over de hond van de familie van Bergen uit Vinkerveen die vandaag zijn eerste spuitje heeft gehad op Hart van Nederland. Iedereen wil zijn verhaal kwijt, en dat is waar het uiteindelijk maar nog om draait: aandacht.

Aandacht. Al sinds de mens bestaat, heeft het een behoefte gehad om te worden gezien en gehoord. Of het nu gaat om de aandacht van een geliefde door wie je graag gezien en gewaardeerd wil worden, of om de aandacht van een compleet onbekende gaat wanneer je op straat iets meemaakt wat opmerkelijk is. Allemaal willen we onze eigen portie aandacht, en met de komst van de individualisering is dit eigenlijk alleen maar toegenomen. Aandacht krijgen en geven is gezond. Het geeft een gevoel van waardering en euforie. En door de massale behoefte aan aandacht komen ook verborgen talenten steeds sneller in de spotlights (Brittain’s got talent, Myspace, etc.).

Toch is het met de komst van al die nieuwe media allemaal op hol geslagen. Een simpel voorbeeld is Twitter. Een programmatje waarmee je op elk moment van de dag, aan de mensen die aangesloten zitten bij je community, kunt vertellen wat je aan het doen bent. “15:03 – Ik keek net uit het raam en dacht een vliegtuig te zien, maar toen bleek het een vogel te zijn! Haha!�.

Maar ook de andere internet communities, als hyves en zelfs partyflock lijden (of toch met ei…) onder deze ontwikkeling. Fora waar iedereen zo luid mogelijk over de ander heen probeert te praten. Mensen die elkaar op een zo komisch mogelijke manier de grond in proberen te boren. Personen die zich aanmelden en hun profiel zo mooi (subjectief) mogelijk aankleden in de hoop dat wanneer er iemand langs zijn of haar profiel komt, toch even aandacht schenkt.

Aandacht die ze krijgen in de vorm van een berichtje, een krabbeltje, een reactie, of misschien een herkenning op een openbare plek. Uiteindelijk draait het allemaal om aandacht. Maar wat schieten we hiermee op? Wat schieten we ermee op door op fora zo hard mogelijk de ander omver te praten? Wat schieten we ermee op om ons op internet als perfect of juist zo imperfect mogelijk neer te zetten? Is dat het beeld dat we de gene die langskomt willen geven van onszelf? Vanwaar die ziekelijke drang tot aandacht?

Een dramatische gebeurtenis als het neerstorten van een vliegtuig in de polder, of een man die in een radeloze actie een aantal mensen dood rijdt tijdens een nationale gebeurtenis en direct is er weer die aandacht. Mensen hebben het zien gebeuren, of kende de vriend van de buurman die toevallig net naast de vrouw zat, wiens man is overleden. En weer is daar die vraag om aandacht. Iedereen wil zijn of haar verhaal kwijt. Ook al hadden ze er helemaal niets mee temaken, laat staan dat ze aanwezig waren.

Misschien dat ooit in de toekomst het verandert, en de mens weer meer waarde aan zichzelf gaat hechten, dan aan wat andere mensen vinden. Want helaas ben ik met het schrijven van deze column net zo schuldig aan mijn stukje aandacht, en heb ik uiteindelijk ook zelf “my own fifteen minutes of fame�.